صفحه ١٥٨

این دو آیه که به صورت یک شعار اسلامى درآمده، آزاداندیشى مسلمانان، و انتخابگرى آن ها را در مسائل مختلف به خوبى نشان مى دهد.
نخست مى گوید: «بندگان مرا بشارت ده» و سپس این بندگان ویژه را به این صورت معرفى مى کند: «آن ها به سخنان این و آن بدون در نظر گرفتن گوینده و خصوصیات دیگر گوش فرامى دهند و با نیروى عقل و خرد، بهترین آن ها را برمى گزینند، هیچ گونه تعصب و لجاجتى در کار آن ها نیست و هیچ گونه محدودیتى در فکر و اندیشه آن ها وجود ندارد، آن ها جویاى حق اند و تشنه حقیقت، هرجا آن را بیابند با تمام وجود از آن استقبال مى کنند و از چشمه زلال آن بى دریغ مى نوشند و سیراب مى شوند».
آن ها نه تنها طالب حق و تشنه گفتار نیک هستند، بلکه میان «خوب» و «خوب تر» و «نیکو» و «نیکوتر» دومى را برمى گزینند و به طور کلى خواهان بهترین و برترین اند.
آرى، این است نشانه یک مسلمان راستین و مؤمن حق طلب.
درباره اینکه منظور از «قول» در جمله (یَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ)؛ «سخنان را مى شنوند» چیست، مفسران تفسیرهاى گوناگونى دارند:
بعضى آن را به «قرآن» و آنچه در آن از طاعات و مباحات است تفسیر کرده اند، و پیروى از احسن را به معنى پیروى از طاعات مى دانند.
بعضى دیگر آن را به مطلق اوامر الهى تفسیر کرده اند، چه در قرآن باشد چه در غیرقرآن، ولى هیچ گونه دلیلى براى این تفسیرهاى محدود در دست نیست، بلکه ظاهر آیه هرگونه قول و سخن را شامل مى شود، بندگان باایمان خداوند از میان تمام سخنان، سخنى را برمى گزینند که «احسن» است، و از آن تبعیت مى کنند و در عمل خویش به کار مى بندند.
جالب اینکه قرآن در آیه فوق، صاحبان «هدایت الهى» را منحصر در این قوم