صفحه ٣٣

ظرفيت هايي که آنان در خود پديد  آورده اند، خداوند آنان را براي خلوت خويش و نجواي عاشقانه  برگزيده است. بي ترديد اين دسته از بندگان خاص که خداوند آنان را براي نجوا و گفت وگوهاي خصوصي خويش برگزيده، داراي مراتب هستند و هرکدام از آنها به تناسب درجه و مرتبه اي که در پيشگاه خداوند دارد، به خداوند مقرب تر و بهره بيشتري از گفت وگوي با خداوند دارد.
امير مؤمنان(عليه السلام) در خطبه خود که مشتمل بر معارف ناب و ارزشمندي است و پس از تلاوت آيه رِجَالٌ لَّا تُلْهِيهِمْ تِجَارَه وَلَا بَيْعٌ عَن ذِکرِ اللَّهِ وَإِقَامِ الصَّلَاه وَإِيتَاء الزَّکاه؛(15) «مرداني که نه تجارت و نه دادوستدي آنان را از ياد خدا و بر پا داشتن نماز و دادن زکات، به خود مشغول نمي دارد»، مي فرمايند:
وَمَا بَرِحَ لِلَّهِ عَزَّتْ آلَاؤُهُ فِي الْبُرْهَه بَعْدَ الْبُرْهَه وَفِي أَزْمَانِ الْفَتَرَاتِ عِبَادٌ نَاجَاهُمْ فِي فِکرِهِمْ وَکلَّمَهُمْ فِي ذَاتِ عُقُولِهِمْ؛(16) «همواره خداوند که نعمت هاي او گران قدر است، در طول تاريخ و در دوران هاي گوناگون و در دوران جدايي از رسالت [تا آمدن پيامبري پس از پيامبر ديگر] بندگاني داشته که با آنان در گوش جانشان نجوا مي کرده و در درون عقلشان با آنان سخن مي گفته است».
بر اساس سخن امير مؤمنان(عليه السلام) خداوند از درون عقل بندگان خاص خود با ايشان نجوا و گفت وگو مي کند. عموم مردم گرچه از عقل بر خوردارند و مسائل و حقايقي را به وسيله آن درک مي کنند و درواقع خداوند آنها را به وسيله عقل به دريافت هاي عقلاني راهنمايي مي کند، اما از الهامات الاهي و اشراقات رباني بهره اي ندارند. براي توضيح نحوه گفت وگوي خصوصي خداوند از راه عقل بندگان خاص خود، بايسته گفتن است