برابر فرهنگ اسلامي که شرم و حيا را خصلتي اصيل و ارزشمند مي شمارد و ازاين روي از ديرباز، واژه «بي شرم» در فرهنگ مسلمانان ناسزا و فحش به حساب مي آمده است، در فرهنگ انحرافي و عاري از فضايل انساني دنياپرستان و شهوت آلودگان، بي حيايي کمال به حساب مي آيد و بدان افتخار نيز مي کنند!
به هرروي، کسي که فطرت الاهي در وجودش زنده مانده است، وقتي به گناهان خويش مي نگرد و درمي يابد نعمت هايي را که خداوند در اختيار او نهاده وسيله اي براي نافرماني و مخالفت با معبود خود ساخته است، در برابر خدا احساس شرم و حيا مي کند. از اين روي در يکي از دعاهاي مربوط به زيارت امام رضا(عليهمالسلام) آمده است: رَبِّ إِنِّي أَسْتَغْفِرُک اسْتِغْفَارَ حَيَاء؛(79)«پروردگارا، از تو آمرزش مي طلبم، آمرزش از طريق حيا و شرمساري».
نقش خوف و رجا در جلب رحمت الاهي
کسي که گناه و لغزشي از او سرزده علاوه بر ترس از فرجام گناه و توجه به آثار زيان بار گناه و نيز حالت شرمساري از خداوند، بايد اميدوار به بخشش و رحمت بي نهايت خداوند نيز باشد. و به اين حقيقت توجه داشته باشد که خداوند، خودش ما را دعوت به توبه کرده و وعده داده است که از لغزش ها و گناهان بنده پشيمان خود درگذرد و ما را از نااميدي از درگاه خويش برحذر داشته است:
قُلْ يَا عِبَادِيَ الَّذِينَ أَسْرَفُوا عَلَى أَنفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِن رَّحْمَه اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِيعًا إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ؛(80) «بگو: اي بندگان من که بر خويشتن زياده روي روا داشته ايد [در گناهان از حد گذشته ايد و به خود ستم کرده ايد]