صفحه ١٠٤

نداشته است، علاوه بر توبه ابتدايي و پشيماني، بايد دستورات و مراحلي که در کتاب هاي اخلاقي و فقهي بيان شده انجام دهد تا همه عوارض گناه و سرپيچي از فرمان الاهي مرتفع گردند. درهر حال، براي اينکه توبه گر، مستعد دريافت رحمت الاهي گردد، بايد احساس حزن، اندوه و پشيماني و احساس اميد به رحمت الاهي را به صورت متوازن در خود پديد آورد و آنها را تقويت بخشد. طبيعي است او بايد با التماس و التجاء به درگاه الاهي و تضرع و زاري با خداوند سخن گويد و طلب رحمت کند. چنان که از دعاها و مناجات پيشوايان معصوم ما و از جمله مناجات تائبين استفاده مي شود، اولين مرحله در توبه اعتراف به گناه است و اين اعتراف برآيند توجه به آثار زيان بار گناهان و حالت حزن و اندوهي است که به دنبال آن در انسان پديد مي آيد. پس از مباحثي که تاکنون مطرح گرديد، اکنون وقت آن رسيده که به بررسي مناجات التائبين بپردازيم:
اِلهى،‏ اَلْبَسَتْنِى الْخَطايا ثَوْبَ مَذَلَّتى‏، وَجَلَّلَنِى التَّباعدُ مِنْک لِباسَ‏ مَسْکنَتى‏، وَاَماتَ قَلْبى‏ عَظيمُ جِنايَتى‏، فَاَحْيِهِ بِتَوْبَه مِنْک يا اَمَلى‏ وَبُغْيتى‏، وَيا سُؤْلى‏ وَمُنْيَتى‏؛ «خدايا، خطاها جامه مذلت و خواري بر من پوشانده است، و دوري از تو لباس بينوايي بر تنم کرده است، و جنايت بزرگ من [هواپرستي] دلم را ميرانده است. پس اي مقصد و مقصود من و اي مطلوب و آرزوي من با توبه به درگاهت آن را زنده ساز».

 آثار زيان بار گناه
امام در مقام توبه و اظهار ندامت و پشيماني از خطاها و گناهان به سه اثر از آثار گناه اشاره مي کند: