زشتي باطن آن رفتار را مشاهده مي کنند. در مقابل، برخي چيزها و برخي رفتارها در ظاهر زيبا به نظر نمي رسند، اما در باطن زيبا هستند و زيبايي باطني آنها براي کساني که چشم باطن دارند قابل مشاهده است.
هويت باطني رفتار زشت
پس برحسب آنچه از آيات و روايات استفاده مي شود گذشته از انوار حسي و ظاهري، انوار باطني نيز وجود دارند و رفتار علاوه بر هويت ظاهري، داراي هويت باطني نيز هست و آنچه درباره توصيف برخي از رفتارها در روايات و آيات آمده فراتر از تشبيه و کنايه است و حاکي از صورت باطني آنها است. از اين منظر، کساني که مال يتيم را مي خورند و نيز کساني که براي حفظ منافع مادي خود حقايق دين را کتمان مي کنند و از اين راه به سود و منفعت مي رسند، در حقيقت آتش مي خورند و اين آتش در برزخ و قيامت تجسم و عينيت مي يابد و در اين دنيا گرچه از چشم افراد ظاهربين پنهان است، اما افرادي که خداوند چشم باطن به آنها عنايت کرده، در اين دنيا نيز آن آتش و لهيب سوزان آن را مشاهده مي کنند. خداوند مي فرمايد:
إِنَّ الَّذِينَ يَکتُمُونَ مَا أَنزَلَ اللّهُ مِنَ الْکتَابِ وَيَشْتَرُونَ بِهِ ثَمَنًا قَلِيلاً أُولَـئِک مَا يَأْکلُونَ فِي بُطُونِهِمْ إِلاَّ النَّارَ وَلاَ يُکلِّمُهُمُ اللّهُ يَوْمَ الْقِيَامَه وَلاَ يُزَکيهِمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ؛(366) «همانا کساني که آنچه را خدا از کتاب فروفرستاده پنهان مي کنند و آن را به بهايي اندک مي فروشند، اينان در شکم هاي خويش جز آتش نمي خورند و خداوند روز رستاخيز با آنان سخن نمي گويد و پاکشان نمي سازد و آنان را عذابي است دردناک».
در آيه ديگر مي فرمايد: إِنَّ الَّذِينَ يَأْکلُونَ أَمْوَالَ الْيَتَامَى ظُلْمًا إِنَّمَا يَأْکلُونَ فِي بُطُونِهِمْ