صفحه ٢٥٣

سُنبُلَه مِّئَه حَبَّه وَاللّهُ يُضَاعِفُ لِمَن يَشَاء وَاللّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ؛(226) «مَثَل آنان که مال هاي خويش را در راه خدا انفاق مي کنند همانند دانه اي است که هفت خوشه بروياند و در هر خوشه صد دانه باشد و خدا براي هرکه بخواهد [آن را] چند برابر مي  کند و خداوند گشايشگر داناست».
کساني که خيال مي کنند پاداش هاي اخروي نظير پاداش هاي دنيوي است و همچنان که در دنيا انسان به اندازه زحمتي که مي کشد مزد دريافت مي  کند، پاداش اخروي او نيز مساوي با عملي است که انجام مي دهد، خداوند و کرم و رحمت بي انتهاي او را نشناخته اند. اگر آنان بدانند که خداوند چقدر نسبت به بنده خود لطف و کرم دارد و در برابر عمل کوچک او چه پاداش بزرگي عنايت مي کند که درکش از عهده ما خارج است،  اميدشان به خداوند افزايش مي يابد. در مقابل، اگر کساني بپندارند که خدا به گزاف و بي حساب پاداش مي دهد و همه گنهکاران را مي بخشد و هرکس که غرق گناه است و در طول عمرش خداوند را اطاعت نکرده مي تواند اميد راهيابي به بهشت و رضوان الاهي را داشته باشد، باز به خداوند و قهر او جاهل اند و ربوبيت تشريعي و حکمت و عدالت او را نشناخته اند. اگر بنا بود همه و حتي کافراني که در طول عمر به عصيان و نافرماني خدا مشغول بوده اند روانه بهشت گردند، خداوند نبايد جهنم را مي آفريد و نبايد با تأکيد مي فرمود: لأَمْلأنَّ جَهَنَّمَ مِنَ الْجِنَّه وَالنَّاسِ أَجْمَعِينَ؛(227) «هرآينه دوزخ را از همه جنيان و آدميان [کافر] پر مي کنم».

 اميد در زمينه  فراهم ساختن شرايط و اسباب
اگر کسي مرتکب گناهاني شده باشد و بداند که خداوند امکان جبران گناهان را،