صفحه ٤٤٢

شيطان را نابود مي سازد و آن وسوسه چون موجي کوتاه بر دل مؤمن مي گذرد و با ياد خدا از حرکت باز مي ايستد. اما کوردلان و غافلان که فريب دام خوش ظاهر شيطان را خورده اند، دل را آوردگاه وسوسه هاي پي درپي شيطاني قرار داده اند و روزنه  هاي نور و هدايت را به روي خويش بسته اند: وَمَن يَعْشُ عَن ذِکرِ الرَّحْمَنِ نُقَيِّضْ لَهُ شَيْطَانًا فَهُوَ لَهُ قَرِينٌ؛(379) «و هرکه از ياد خداي رحمان روي برتابد [يا چشم بپوشد و بگردد] شيطاني براي او برانگيزيم که او را دمساز و هم نشين باشد».

 شيطان مونس غافلان از حق و کوردلان
بر اساس سنّت الاهي کساني که از ياد خداوند غافل­اند و دل از ياد او تهي ساخته اند، شيطان مونس و هم نشين آنان مي گردد و به تدبير فکر و ذهن آنان مي پردازد و آمال و آرزوهايشان را رقم مي زند و در نتيجه، حاصل و نتيجه رفتار و انديشه هاي آنان ظلمت و انحطاط خواهد بود. اين ازآن روست که دل نمي تواند خالي از يار و مونس باشد و اگر انسان لياقت انس با معبود را از دست داد، شيطان قرين او مي شود تا پيوسته بر ظلمت دل او بيفزايد و او کوردلانه در منجلاب تباهي و گناه دست وپا زند. «طائف» به معناي طواف کننده و گردش کننده است و در ادبيات عرب به «دوره گرد» طائف گفته مي شود. خداوند مي فرمايد که شيطان اطراف دل افراد باتقوا که دل را با ذکر و ياد خدا روشن ساخته اند مي گردد تا روزنه اي براي نفوذ بيابد. اما او پس از تلاش بسيار، تنها موفق مي شود که تماسي اندک با دل مؤمن باتقوا برقرار کند و آن  را در معرض القائات و وسوسه هاي خويش قرار دهد. اما ايمان راسخ و توجه هميشگي به خدا مؤمن را از آن غفلت کوتاه نجات مي بخشد و سطح هوشياري او را تا حدّي افزايش مي دهد که زمينه اي براي رسوخ وسوسه شيطان به دل وي باقي نماند.