صفحه ١١٦

تَوَلَّوْا قَوْمًا غَضِبَ اللَّهُ عَلَيْهِم مَّا هُم مِّنکمْ وَلَا مِنْهُمْ وَيَحْلِفُونَ عَلَى الْکذِبِ وَهُمْ يَعْلَمُونَ؛(96) «آيا به کساني ننگريستي که با مردمي که خدا بر آنها خشم گرفته [يعني جهودان] دوستي داشتند؟ اينان [منافقان] نه از شمايند و نه از آنها، و به دروغ سوگند مي خورند [که ما با شماييم] و خود مي دانند [که دروغ مي گويند]».
اين تعابير و حکايت ها گرچه متناسب با صفات واقعي الاهي نيست و بيانگر روابط انسان ها با يکديگر مي باشد، اما ما که کُنه و حقيقت ذات و صفات الاهي را درک نمي کنيم و در نتيجه نمي توانيم حقيقت روابطمان را با خداوند درک کنيم، چاره اي از به کار بردن آنها نداريم. البته انبيا و اولياي الاهي که به عالي ترين مراتب کمال راه يافته اند و خداوند پرده ها و حجاب ها را از فرارويشان کنار زده و در نتيجه آنها مي توانند شمه اي از حقايق الاهي را شهود کنند و به معرفت حضوري نايل آيند، در آن قلمرو مي توانند واقعيت روابط خويش با معبود را شهود و درک کنند.

 مراحل استرحام و درخواست رحمت از خداوند
اکنون که دريافتيم در مقام استرحام و درخواست عفو و رحمت از درگاه الاهي، بايد با حالت تذلل و زبان التماس و زاري با خداوند سخن گوييم تا مستعد دريافت رحمت او گرديم، بايسته است مراحلي را که بنده در مقام استرحام و رحمت جويي از درگاه الاهي بايد رعايت کند معرفي کنيم. به طورکلي براي اين مقام پنج مرحله وجود دارد:
مرحله اول: اظهار حالت بيچارگي و درماندگي: طبع انسان ها در برابر اظهار درماندگي و ضعف بر انگيخته مي شود و در نتيجه حس ترحم و دل سوزي در آنها ايجاد مي گردد. همچنين کسي که طالب رحمت خداست، بايد در برابر پروردگار خويش اظهار درماندگي و عجز کند.