النُّکتَه سَوَادٌ، فَإِنْ تَمَادَى فِي الذُّنُوبِ اتَّسَعَ ذَلِک السَّوَادُ حَتَّى يُغَطِّيَ الْبَيَاضَ، فَإِذَا غَطَّى الْبَيَاضَ لَمْ يَرْجِعْ صَاحِبُهُ إِلَى خَيْرٍ أَبَداً، وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ:(159) "کلَّا بَلْ رَانَ عَلَى قُلُوبِهِم مَّا کانُوا يَکسِبُونَ"؛(160) «در قلب هر بنده مؤمن يک نقطه سفيد وجود دارد، پس اگر مرتکب گناه شد و آن را تکرار کرد، يک نقطه سياه در آن پيدا خواهد شد. اگر همچنان به گناه خويش ادامه داد، نقطه سياه به تدريج توسعه مي يابد به حدي که سفيدي قلب را به کلي مي پوشاند؛ در اين صورت چنين قلبي هيچ گاه به سوي خوبي برنمي گردد و اين است منظور خداي متعال که در قرآن فرمود: "بلکه کردارشان تمام قلبشان را پوشانده و تيره کرده است".
2. دگرگوني قلب با وسوسه شيطان
از نظر قرآن انسان موجودي است که همواره در حال تغيير و تحول است و شايد قلب را به جهت دگرگوني و زير و رو شدنش قلب مي نامند و هواي نفس و وسوسه هاي شيطاني دو عامل اساسي براي اين انقلاب و تغيير و تحول قلب مي باشند. وسوسه ها، القائات شيطاني و شبهه هايي که به ذهن راه مي يابند، باعث زوال اطمينان و اعتقاد راسخ در قلب و تزلزل و شک و نااستواري دل مي گردند. در اين صورت دل به چيزي ايمان نمي آورد و در حال شک و ترديد و عدم اعتقاد باقي مي ماند.
3. زنگارزدگي قلب
از جمله حالات قلب که حضرت بدان اشاره دارند و بر اثر گناه به وجود مي آيد، حالت