صفحه ٢٤٥

گفتار شانزدهم: (چيستي و نقش سازنده اميد به خدا) 
 مفهوم رجا و جايگاه آن با توجه به نظام اسباب و مسببات

مناجات راجين و اميدواران چهارمين مناجات از مناجات هاي خمس عشر است که امام سجاد(عليه السلام) در آن، اميد به خداوند و رحمت بي انتهاي او را به تصوير مي کشند. بي شک کساني که بار گناه بر دوششان سنگيني مي  کند و پشيماني و ترس از عذاب الاهي سينه شان را سنگين ساخته، لازم است که اين مناجات شريف را با توجه بخوانند تا اميدوار به رحمت و مغفرت الاهي گردند و با نور اميد به خداوند، درصدد جبران کوتاهي ها و گناهان و حرکت در مسير تعالي و کمال برآيند. «رجا» به معناي انتظار حصول خير است.(218) وقتي انسان گمان دارد که در آينده نعمتي نصيب او مي شود و از آن بهره مند مي گردد، احساس خوب و حالت مطلوب و شيريني به وي دست  مي دهد که ما آن را «رجا» و «اميد» مي ناميم. در رجا، همانند خوف، دو ويژگي وجود دارد. يکي توجه به آينده است، و ازاين روي اميد به گذشته تعلق نمي گيرد. دوم آنکه منشأ اصلي اميد و رجا نيز لذت و شيرين کامي است که براي انسان حاصل مي  شود و بالعرض به چيزهاي ديگر نيز نسبت داده مي شود. به عنوان نمونه، هنگامي که به کسي توجه مي کند و اميد