صفحه ١٢٧

هُوَ تَابَ لَمْ يُکتَبْ عَلَيْهِ شَيْ‏ءٌ وَإِنْ هُوَ لَمْ يَفْعَلْ کتَبَ [اللَّهُ] عَلَيْهِ سَيِّئَه. فَأَتَاهُ عَبَّادٌ الْبَصْرِيُّ فَقَالَ لَهُ: بَلَغَنَا أَنَّک قُلْتَ: مَا مِنْ عَبْدٍ يُذْنِبُ ذَنْباً إِلا أَجَّلَهُ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ سَبْعَ سَاعَاتٍ مِنَ النَّهَارِ؟ فَقَالَ لَيْسَ هَکذَا قُلْتُ وَلَکنِّي قُلْتُ: مَا مِنْ مُؤْمِنٍ وَکذَلِک کانَ قَوْلِي؛(107) «هيچ مؤمني گناهي انجام نمي دهد، مگر آنکه خداوند عزّ وجل هفت ساعت از روز به او مهلت مي دهد پس اگر [در اين مدت] توبه کرد، چيزي بر او نوشته نمي شود و اگر توبه نکرد، خداوند يک گناه براي او مي نويسد. سپس عباد بصري نزد آن حضرت آمد و گفت: به ما رسيده که شما فرموده ايد: هيچ بنده اي نيست که گناه مي کند جز آنکه خداوند هفت ساعت از روز مهلتش دهد. حضرت فرمودند: من چنين نگفتم، بلکه گفتم: هيچ مؤمني نيست و گفته من چنين بوده است».
در برخي از روايات آن مدت از صبح تا شب ذکر شده است. دراين باره امام صادق(عليه السلام)مي فرمايند: إِنَّ الْعَبْدَ إِذَا أَذْنَبَ ذَنْباً أُجِّلَ مِنْ غُدْوَه إِلَى اللَّيْلِ، فَإِنِ اسْتَغْفَرَ اللَّهَ لَمْ يُکتَبْ عَلَيْه؛(108) «بنده چون گناهي کند از بامداد تا شب مهلت داده مي شود، پس اگر آمرزش خواست [آن گناه] بر او نوشته نشود».
اگر رابطه دوستانه و عاطفي تيره گرديد، کسي که با رفتار ناشايست خود باعث گسستن آن رابطه شده وقتي سر عقل آمد و درصدد تجديد آن رابطه دوستانه برآمد، براي عذرخواهي نزد دوست خود مي رود و به کوتاهي خود اعتراف مي کند و خود را مستحق سرزنش مي داند و به دوستش مي گويد که تو حق داري مرا ملامت و سرزنش کني، هرچه مي خواهي مرا سرزنش کن تا راضي شوي. حضرت نيز خطاب به خداوند