معارف بوک

  آن شهر را ترك كردند و با پيرشدن پدران و مادران، اداره ی شهر مشكل شد و شهر پس از مدتى به طور كلى از بین رفت. اگر ابن خلدون علت نابودی تمدن ها را استبداد و خودکامگی و تجمل گرایی و امثال آن می داند همه ی این ها را می توان در غفلت از جایگاه نبی و نبوت دانست، زیرا او ناز پروردگی و از بین رفتن ارزش های اخلاقی و فضائل نیکو و محور قرارگرفتن مال و ثروت در جامعه را علت انحطاط می داند که همه در زیر سایه ی شریعت الهی قابل جبران است، شریعتی که بر رعایت تقوا و حقوق مستضعفان و وحدت بین اقوام و رعایت حقوق افراد تأکید دارد. آيه ی «فَسيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانْظُروا كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ الْمُكَذِّبينَ»(2)  پس بر زمين سير كنيد و بنگريد عاقبت تکذیب کنندگان انبیاء چگونه بوده است. و آیه ی «أَ وَ لَمْ يَسيرُوا فِي الْأَرْضِ فَيَنْظُرُوا كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ الَّذينَ كانُوا مِنْ قَبْلِهِمْ كانُوا هُمْ أَشَدَّ مِنْهُمْ قُوَّةً وَ آثاراً فِي الْأَرْضِ فَأَخَذَهُمُ اللَّهُ بِذُنُوبِهِمْ وَ ما كانَ لَهُمْ مِنَ اللَّهِ مِنْ واقٍ»(3)  آيا این تکذیب کنندگان بر زمين سير نمى كنند تا به چگونگى عاقبت كسانى كه قبل از ايشان بوده و بيشتر از این ها نیرو و تلاش داشته اند، بنگرند؟ پس خدا آنان را به گناهانشان گرفت و كسى نبود تا از آنان نگهدارى كند تا منقرض نشوند. امیرالمؤمنین(علیه السلام) می فرمایند: «وَ اِنَّ لَكُمْ فِي الْقُرُونِ السَّالِفَةِ لَعِبْرَةً أَيْنَ الْعَمَالِقَةُ وَ أَبْنَاءُ الْعَمَالِقَةِ أَيْنَ الْفَرَاعِنَةُ وَ أَبْنَاءُ الْفَرَاعِنَةِ أَيْنَ أَصْحَابُ مَدَائِنِ الرَّسِّ الَّذِينَ قَتَلُوا النَّبِيِّينَ وَ أَطْفَئُوا سُنَنَ الْمُرْسَلِينَ وَ أَحْيَوْا سُنَنَ الْجَبَّارِينَ أَيْنَ الَّذِينَ سَارُوا بِالْجُيُوشِ وَ هَزَمُوا [الْأُلُوفَ ] بِالْأُلُوفِ وَ عَسْكَرُوا الْعَسَاكِرَ وَ مَدَّنُوا الْمَدَائِنَ»(4)  براي شما مردم، در قرون و اعصار گذشته درس هاي عبرت انگيز بسياري وجود دارد. نيک بينديشيد که عمالقه ي انحصارگر و زورمدار کجا هستند؟ فرزندان ستمکار آنان کجايند؟ فرعون هاي خشونت کيش و خودکامه و نسل آنان کجا هستند؟ کجايند سردمداران اقتدارگرا و انحصارگر شهرهاي رَس؟ همان خشونت کيشاني که پيامبران را کشتند، مشعل هاي پر فروغ آداب و سنن و مقررات عادلانه و روش هاي مترقي و آزادمنشانه و انساني آنها را خاموش کردند، و راه و رسم ستمکاران و استبدادگران سياه کار را