صفحه ٤١

هرگاه متوجه شدیم انسان در دنیا هيچ گاه نمى تواند مشكلات دنیایی خود را به صفر برساند و اگر كسى در اين فكرِ محال باشد خود را در مشكلات پیچیده تری می اندازد، در آن صورت زندگی برای ما معنای دیگری پیدا می کند. هر انسانى بايد ياد بگيرد چگونه در مواجهه با مشكلات به پرواز درآيد بدون آن که تلاش کند شاخه ها را از لرزش باز دارد. 
  
  چموشی های دنيا 
  امام بعد از توصیف دنیا می فرمایند: «اَمّا بَعْد فَاِنَّ فيما تَبَيَّنْتُ مِنْ اِدْبارِ الدُّنيا عَنّى و جُموُحِ الدَّهْرِ عَلَىَّ و اِقْبالِ الاْخِرَةِ اِلَىَّ...»
  با تأمل در خصوصیات دنیا، سه چيز براى من روشن شد؛ اول آنكه ديدم دنيا به من و ديگر انسان ها پشت مى كند. دوّم آن كه روزگار همواره سركشى و چموشى دارد. و آخر اين كه ناگزیر آخرت به من روى می آورد.
  نكاتی بسيار هشدار دهنده را مطرح فرمودند كه ما انسان ها در حالت عادی متأسفانه از آن ها غافليم و آن نکات را به طور جدّی نمى پذيريم كه واقعاً دنیا اين گونه است. بسیار پیش می آید که شخصی با هزار فكر و برنامه دست به كارى می زند تا طبق محاسبات خودش به جايى برسد اما ناگهان اتفاقى مى افتد و آن اتفاق تمام برنامه هاى او را برهم مى زند و او به راحتی تقصير را به گردن آن اتفاق می اندازد، غافل از این که ظرفیت دنیا این طور نیست که جایی برای سركشى و چموشى آن نگذاریم. دنيا با هركسی به نوعى سرِ ناسازگارى دارد و عاقل كسى است كه ناسازگارى و چموشى دنيا را جزء دنیا بداند و تأکید حضرت علی(علیه السلام) در وصف این خصوصیت از دنیا عبارت است از «جُمُوحِ الدّهر» به این معنا که همواره سرکشی دنیا را در محاسبات خود مدّ نظر داشته باشید، بدون آن که فکر کنید آن پیش آمدها از دست خدا به در رفته است. نمونه اش جنگ تحمیلی بود که بعد از انقلاب بر ما تحمیل شد و درست در ابتدای انقلاب که ما برنامه های مهمی برای آبادانی کشورمان داشتیم، به ظاهر همه ی آن ها را به هم ریخت ولی کسی که متوجه چموشی دنیا باشد چنین پیش آمدهایی برایش غیر منتظره نیست.