صفحه ١٥٥

 داماد و سایر هم فکرانشان در خانه، به دست می گیرند و شما منزوى مى شويد و در آن حال يك ديندار منزوى ابهتى ندارد که حرفش تأثير کند. ملاحظه می فرمائید که بى دين بودن ما به اندازه ی بيرون گذاشتن موهاى دخترمان تمام نشد بلكه به غيردينى شدن فضاى خانه مان منجر شد به طورى كه دیگر دين و ايمان مان آن طور كه مى توانست به كمكمان بيايد به كمكمان نيامد، از این جهت امام مى فرمايند «جاهِدْ فِى اللّه ِ حَقَّ جِهادِه» در راه خدا تلاش كن آن گونه كه حق تلاش است، يعنى دین خدا را محكم بگیر و به بهترین نحو آن را عمل کن، آن هم نه فقط در ظاهر بلکه در درون و با قلب. زیرا این دینداری های ضعیف انتظارات ما را برآورده نمی کند، ارتباط روح هایی که دینداری را جدّی دنبال می کنند، قله ی بلندی از انسانیت می سازد که هیچ شیطانی نمی تواند بر آن مسلط شود، همچنان که هیچ دشمنی از شراره های آن در امان نیست. پیروزی های شریف و اسرارآمیز همیشه پرتو اراده های انسان هایی است که متوجه بوده اند در راه خداوند باید آن طور که شایسته ی تلاش و مجاهده است، تلاش کنند. این است آنچه حضرت(علیه السلام) به فرزندشان توصیه می کنند. 
  
  عقل كامل، دينداری كامل
  انبيای الهی كه نشان دادند عاقل ترين انسان های روزگارشان هستند همه ی ديندارى را پيشه ی خود كردند و از طرف ديگر نادان ترين انسان ها كسانى بوده اند كه نه تنها ديندارى نكرده اند بلكه رو به روى دين و ديندارى آن انسان های بزرگ ايستادند. حال مقایسه کنید ما در چه وضعى نسبت به این دو طیف قرار گرفته ايم. عقل ما به اندازه اى است كه توانسته ایم در دين خدا تعمق و تفقه کنیم، و درست به اندازه اى كه عاقليم مى توانيم خودمان را نجات دهيم. ديندارىِ ضعيف علاوه بر اين كه ظلم بزرگى به دين است، نمى تواند باعث نجات ما شود. زیرا ضعفى كه در ديندارى داريم باعث ربوده شدن سایر ابعاد دين ما نیز مى شود. ملاصدرا«رحمت  الله عليه» مثالى دارد، مى گويد: شما به چهره اى كه همه ی اجزاى آن زيبا است ولى بینی آن زشت است، زيبا نمى گوييد و به طور كلى آن صورت را زشت محسوب مى كنيد، دين ناقص هم كه بعضى از دستورات آن رعايت نشود، همين طور است. علماى اخلاق هم مثال بسيار زيبايى مى زنند كه البته از باب تذكّر است. مى گويند: هر نقطه ضعفى كه در ديندارى داشته باشيد، شيطان از