صفحه ٢٩٠

همان كارهاى آنها را ادامه می دهند چون نتوانستند از سرنوشت آن ها عبرت بگيرند، این ها گرفتار در کثرات دنیایی اند. كسى كه در شهوات و حرص و حسد فرو رفت از مقام وحدتِ شخصیت محروم می شود و به همين جهت در مقام عبرت گیری از سرنوشت گذشتگان قرار نمی گیرد و در همین راستا باید گفت: انسان تا از ايمان، یعنی درک قلبی نسبت به حقایق، برخوردار نشود با خواندن سرگذشت و سرنوشت ديگران نمى تواند عبرت بگيرد. لازمه ی عبرت گرفتن از سرنوشت بدِ گذشتگان احساس حضور در تاریخ گذشتگان است و درک گوهر هلاکت گذشتگان به صورت حضوری. 

  رابطه ی مقام وحدت با شريعت
  براى اين كه تجربیات گذشته، سرمايه و عبرت ما شود نیازمند آن هستیم که به مقام وحدت برسیم و مقام وحدت تنها از طريق شريعت الهی که روح  ما را به آن یگانه ی مطلق نزدیک می کند به دست مى آيد. به همین جهت گفته می شود شریعت الهی عامل موحّد نمودن انسان ها است. پس اگر كسى به نور شريعت الهی منور نباشد از هيچ حادثه و بلايى كه بر سر خود و گذشتگان آمده باشد، عبرت نمى گيرد. تجربه کرده اید که مثلاً خانم بی حجابی در راستای جواب گویی به هوس اش، دختر خود را با آرايش به خيابان مى آورد و به نمايشِ دید نامحرمان مى گذارد با اين كه مى داند دختر همسايه هم كه منحرف شد و بعد از ازدواج طلاقش دادند به خاطر همين نوع از هوس بازى ها بود، ولى هرگز نمى تواند از سرنوشت دختر همسایه عبرت بگيرد، چون روحیه ی جمع و مقام وحدت که تنها با نور شریعت حاصل می شود ندارد. تنها دستورات شريعت الهی كه از مقام وحدت مطلق نازل شده، قدرت جمع کردن گذشته را در حال دارد و پیام آنچه گذشته است را در حال نمایان می کند. هر انسان مؤمن به اندازه ی ايمانش به حضرت احدیت و به اندازه ی اُنس قلبی اش با آن حقیقت یگانه، در شخصیت خود به یک نوع وحدت دست می یابد که در اثر آن وحدت، حقیقتِ حوادث گذشته را در حال احساس می کند. برعکسِ كسى كه اصلاً در شخصیت خود وحدت ندارد، چون گرفتار شرك است. تقرّب به اللّه  از طریق ايمان قلبی به خداوند موجب آنچنان وحدتی می شود که علی(علیه السلام) در مورد خود از آن خبر دادند، زیرا احد يعنى وحدتى كه مقابل آن كثرتى نيست و لذا قرب به