صفحه ٤٥

خود تمام فرصت هاى دنیای خود را صرف جلب نظر مردم می کنند و همه چیز را از دست مى دهند.
  
  عامل بصيرت حقيقی
  قرآن به وضوح از خسران انسان هایی که قدمی در اصلاح عقیدتی و عملی خود برنداشته اند سخن گفته و در سوره ی والعصر می فرماید: «اِنَّ الاِنْسانَ لَفى خُسْر» انسان در حالت طبیعی خود بازنده ی همه چیزِ خود است. «اِلاَّ الَّذينَ آمَنُوا و عَمِلُوا الصّالحاتِ و تواصَوْا بالحَقِّ و تواصَوْا بالصَّبْرِ» مگر آن هایی که ایمان آورده و عمل مناسبِ ایمان انجام دهند و توصیه به حق نموده و همدیگر را در صبر و شکیبائی در مسیر دینداری توصیه می کنند. انسان وظیفه ی خود می داند در فرصتی که در دنیا دارد تا دير نشده خود را از آن خسران نجات بدهد و فقط كسى به فكر چنین نجاتی مى افتد كه به شعورى خاص برسد، از خواب غفلت بيدار شود و غم خودش را بخورد. بعضى از انسان ها به خاطر كهنه شدن فرشِ زير پايشان غمگين مى شوند و براى اين كه اطرافیان فكر نكنند كه آن ها فقيرند تمام روزگار خود را صرف تهیه ی فرش بهتر مى كنند ولی از اين كه وقت و عمرشان را به خاطر حرف هاى مردم از دست داده اند غمگين نمى شوند! حضرت مولی الموحدین(علیه السلام) با توجه به این امر فرمودند: به این نتیجه رسیدم که باید غم خودم را بخورم سپس در ادامه می فرمایند: 
  «فَصَدَفَنى رأيى و صَرَفَنى عَنْ هَواىَ»: «صَدَفَ» به معناى بسته شدن و منصرف كردن است، «صَرَفَ» هم مترادف همان «صَدَف» است. مى فرمايند: پس از اينكه فهميدم بايد غم خودم را بخورم، به اين نتيجه رسيدم كه هوسم را كنار بگذارم و جهت روح خود را از هوس منصرف كنم و جهت جانم را به جهتى غير از جهت هوسم بيندازم. چون میل ها و هوس ها ما را متوجه اهدافی می کند که هلاکت ما در آن است و اولین شرط بیداری آن است که انسان تکلیف خود را با امیال و هوس هایش روشن کند و بین خود و امیالش یک نوع دوگانگی احساس کند به همین جهت در ادامه می فرمایند: 
  «و صَرَّحَ لى مَحْضُ اَمْرى»: اين جريان، حقيقت امر را براى من روشن كرد. وقتی انسان تكليف خود را با هوس اش يك سره كرد آن مسیری که باید طی کند و به نتیجه برسد در