صفحه ٤٧٢

 شناختند به راحتى سختى هاى راه را تحمل مى كنند و با اين ديد كه در اين بيابان خشكِ دنيا مسافرند، هجران دوستان در دنیا برایشان پذیرفتنی است و به ناهنجاری سفر و ناگواری خوراک تن می دهند. آنچه مهم است این نکته می باشد که بايد از طريق ديندارى بيابان دنیا را پشت سر گذاشت. انسان عاقل در بيابان خشك و بى آب و علف نمى ماند و از آن جایی که دنيا نسبت به قیامت بيابان بی آب و علف و خشكى است که هیچ یک از نیازهای اساسی جان و روان ما را برآورده نمی کند، عاقلانه ترین کار آن است که دائماً عزم رفتن از آن را در خود زنده نگه داریم و بدانیم كه رفتن از این بیابان از طریق همان راهی است که شريعت محمدى(صلی الله علیه و آله) در جلو ما می گشاید وگرنه اگر در مسیر دینداری، دنیا را پشت سر نگذاشتیم، در عین آن که می میریم، ملکات تعلق به دنیا در برزخ و قیامت، عذاب مضاعفی را برای ما ایجاد می کنند زیرا از یک طرف در آن موطن، دنیا را نداریم و از طرف دیگر علاقه به آن را داریم و از آن عبور نکرده ایم. 
  انسانى كه بداند مسافر است در عین آن که مسافرت همیشه سختی دارد، از رفتن خسته نمى شود و وسیله ی سفر را که همان شريعت الهی است دوست دارد. اگر در این رابطه خداوند به او مى گويد قبل از اذان صبح بلند شو و نماز شب بخوان، به راحتی این کار را می کند و اصلاً خسته نمى شود. کسی از دين خسته مى شود كه خود را مسافر نبيند چون نمی داند دستورات دین چه نقشی در زندگی او دارد. آيا زيباتر از اين مى توان فرض كرد كه براى مسافرِ كوى ابديت مرکبی به نام ديندارى آورده اند تا با توجّه به آداب قلبى و قالبىِ دين و رعایت آن ها، همواره خود را سير دهد و به سوى مقصد اصلى حركت كند؟

  معنای سفر به قيامت
  حضرت مى فرمايند: «فَاحْتَمَلُوا وَعْثاءَ الطَّريقِ وَ فِراقَ الصَّدِيقِ» كسى كه فهميد در این دنیا مسافر است، مشقّت هاى راه و دورى از دوستان را تحمّل مى كند، همین طور که اصحاب امام حسین(علیه السلام) در کربلا تحمل کردند و همان طور که حضرت سید الشهداء(علیه السلام) توانستند دوری علی اکبر(علیه السلام) را تحمل کنند و فشارهای روانی و عاطفیِ روز عاشورا کوچک ترین خللی در مقاومت حضرت پیش نیاورد. کسی که جایگاه دنیا را نسبت به قیامت فهمید می تواند از