صفحه ٩٦

 فَحش و فُحش هر دو به كار رفته است. «فُحش» به معناى «زشتى» و «فَحش» به معناى «آشكاری» است. معناى فرمايش حضرت اين است كه از گردش آشكار دنيا، يا از گردش بدِ دنيا حذر كن. به اين دنيا نچسب زیرا دنيا مانند دُم ماهى است. هرقدر هم كه تلاش كنى نمى توانى دم ماهى را بگيرى و اگر هم آن را گرفتى تا مى  خواهی خبر دهی که آن را گرفتم، دوباره از دستت دررفته است، جنس دنيا چنين است. با این دید ملاحظه کنید که حقیقتاً ثروتمندان هم دنيا ندارند. آنها تمام عمرشان را صرف مى كنند تا آنچه را كه دائم در حالِ از بين رفتن است، حفظ كنند، كه اين بدبختى بزرگى است. آيا كسى كه تمام انرژى اش را در طول شبانه روز به دروغ گفتن و خيانت كردن مى گذراند تا بتواند اتومبيل آخرين مدل و خانه ی اشرافى داشته باشد و بعد هم يك سگ بخرد تا از خانه اش نگهبانى کند، خوشبخت است؟ خوشبخت كسى است كه وظيفه ی الهى اش را انجام مى دهد. اگر داراى خانه و ماشين شد، از آنها استفاده مى كند و اگر نه، هيچ گاه براى به دست آوردن اين چيزها از مسير صحيح دينى خارج نمى شود، تا از مقصد اصلى باز نماند، چرا كه دائم به خود می گوید: 

   كاروان رفت و تو در خواب و بيابان در پيش      كى روى ره ز كه پرسى چه كنى چون باشى؟!

  عبرت از گذشتگان
  «وَاعْرِضْ عَلَيْهِ اَخْبارَ الْماضينَ» فرزندم! اخبار و احوال گذشتگان را بر قلب خود عرضه كن. تا معلوم شود ریشه ی همه ی غفلت ها از همین نقطه است که انسان زندگی موقت دنیا را درست نمی بیند و شور و تلاش خود را با شور و تلاش گذشتگان مقایسه نمی کند که آن ها نیز با همین شور و نشاط های وَهمی این دنیا را ترک کردند. آثار باقی مانده از آنان بهترین گواه است بر کوتاه بودن زندگی و ناکام ماندن در آرزوهای دنیایی. 
  «و ذكِّرْهُ بِما اَصابَ مَنْ كانَ قَبْلَكَ مِنَ الاْوَّلْينَ» آنچه را كه بر گذشتگان وارد شده است به قلب خود تذكر بده.
  به خود بگو: کجایند آن هایی که ثروت اندوختند و آینده خود را تنها در آینده ی فرزندان خود جستجو کردند در حالی که هم اکنون فرزندانشان به دنبال کار خود هستند و آن ها در قبر