صفحه ٣٥٣

  گر به صورت آدمی انسان بدی     احمد و بوجهل هم یکسان بدی 

  بعضاً كتاب هايى را مشاهده می کنید كه پر از آيه و روايت است ولى نورى نمى دهد كه انسان را به امام معصوم نزديك كند. اين ها نكاتى است كه بايد به آن ها توجّه داشت. حضرت مى فرمايند اگر اهل تحقيق و مطالعه بودى امّا نيّت پاك، قلب خاشع، نظر جمع و انديشه ی متحد نداشتى، بدان مانند شتر مستى هستى كه در ورطه ی تاريكى ها افتاده است و كسى كه مى خواهد دين را پيدا كند با اين خصوصيات، راه به جايى نمى برد.
  «وَ لَيْسَ طالِبُ الدّينِ مَنْ خَبَطَ اَوْ خَلَطَ» طالب دين، پيوسته اين طرف و آن طرف نمى افتد و حق و باطل را ممزوج نمى كند. انگيزه ی افراد خيلى مهم است. كسى كه مى خواهد در مورد دين تحقيق كند بايد متواضع باشد و پيامبران(علیهم السلام) را نوكرى كند تا بهره ی لازم را از معارف الهی ببرد. خدا با كسى كه از ابتدا مقابل دين سينه سپر مى كند و مى گويد: «من این حرف ها را قبول ندارم» كه سخنى ندارد. سخن با طالب دين است، اوست که لجبازى ندارد و سوز دارد و به انسآن های معصوم که نمونه ی کامل دینداری هستند، نظر می کند. هرکس در مسیر علم به جایی رسید به جهت آن بود که حافظ که گفت:

  حافظ اگر قدم زنی در ره خاندان به صدق     بدرقه ی رهت شود همت شحنه نجف

  حقیقتاً باید مولی الموحدین(علیه السلام) که به تعبیر حافظ شحنه ی نجف هستند ما را بدرقه کنند تا هدف گیری درستی داشته باشیم و یا چون مولوی باید بگویی: 

  هست اشارات محمد المراد     كل گشاد اندر گشاد اندر گشاد
  صد هزاران آفرين بر جان او     بر قدوم و دور فرزندان او
  آن خليفه زادگان مقبلش     زاده اند از عنصر جان و دلش

  با نظر به ائمه ی اطهار(علیهم السلام) می توان متوجه حقیقت شد. علماء بزرگ گرد پاى انبياء(علیهم السلام) را سرمه ی چشم خود کردند تا چشمشان بینای حقیقت شد. 
  محققى كه دلِ خاضع و پرسوز نداشته باشد ممكن است دانا بشود امّا هيچ گاه حكيم نمى شود تا با استحکام شخصیت خود راهنمای حقیقت باشد و در همین راستا به كسانى كه انديشه ی زيگزاگى و پراكنده دارند نباید اعتماد کرد، چون اگر امروز يك نظر دارند فردا معلوم نیست بر همان نظر باقی باشند. در مقابل اين عده، افرادی هستند كه سخنانشان از ابتدا