صفحه ٤٦١

قدرت و تواني که در فريب دادن انسان ها و ذليل کردن آن ها دارد، در برابر امام علی(علیه السلام) و ايمان و اخلاص و زهد او، ضعيف ترين و بي ارزش ترين مخلوقات است. در چشم و دل امام(علیه السلام) به گواهي نهج البلاغه، چيزي رنگ باخته تر و بي ارزش تر و خوارتر از دنيا، با همه ي مظاهر فريبنده اش نيست و امام در پرتو عرفان و شناخت هستي، دنيا را به خوبي به طور کامل شناخته و به مردمِ حقيقت طلب شناسانده، تا هرگز فريب جلوه ي ناپايدار و لذت گذراي آن را نخورند. چرا که هر کس دل به دنيا سپرد، از حقيقت بازماند و در دام شيطان گرفتار شد و هر انسان خداشناس و زاهدي که به دنيا دل نبست و فريب جلوه ها و بازي هاي آن را نخورد، به حقيقت هستي و به کمال مطلوب دست يافت و پرواز روح امام علی(علیه السلام) تا ملکوت اعلي و تا جايگاه قرب حق تعالي، به دليل عدم وابستگي آن حضرت به دنيا و رهايي او از هر چیزی است که رنگ تعلق به دنیا را به همراه دارد. 
  امام علی(علیه السلام) در خطبه ی 224 نهج البلاغه، در رابطه با هديه اي که اشعث ابن قيسِ منافق به قصد فريب آن حضرت، براي امام(علیه السلام) آورده، تا مگر به وسيله ی هدیه اش آن بزرگوار را به زعم خود از صراط مستقيم به بيراهه بکشاند، حضرت فرمودند: «... إِنَّ دُنْيَاكُمْ عِنْدِي لَأَهْوَنُ مِنْ وَرَقَةٍ فِي فَمِ جَرَادَةٍ تَقْضَمُهَا مَا لِعَلِيٍّ وَ لِنَعِيمٍ يَفْنَى وَ لَذَّةٍ لَا تَبْقَى نَعُوذُ بِاللَّهِ مِنْ سُبَاتِ الْعَقْلِ وَ قُبْحِ الزَّلَلِ وَ بِهِ نَسْتَعِينُ » دنياي شما در نظر من از برگ جويده شده اي که در دهان ملخي باشد، بي ارزش تر و خوارتر است. علي را با نعمت هاي زوال پذير و لذت و کامراني ناپايدار چه کار؟ به خدا پناه مي بريم از غفلت عقل و زشتي لغزش در راه خدا و تنها از او ياري مي جوئيم.
  امام در پرتو شناخت خدا ، دنيا را به خوبي شناخته و چهره ي زشت و ناميمون آن را از پس نقاب هاي فريب و جلوه هاي کاذب و فريبا شناسايي کرده و به همين دليل لحظه اي در ستيز با آن آرام نگرفته است و در رابطه با پيکار با دنيا و مظاهر فريبنده ي آن، به پيروزي نهايي دست يافته و خود فرموده است: «أَنَا كَابُّ الدُّنْيَا لِوَجْهِهَا وَ قَادِرُهَا بِقَدْرِهَا وَ نَاظِرُهَا بِعَيْنِهَا»(6)  من دنيا را با چهره و صورتش به زمين کوبيده ام و آن را به درستي اندازه گيري کرده و به حقيقت آن بينا و آگاهم. در انديشه و نظر امام علی(علیه السلام) دستيابي به آخرت و بهره مندي از رحمت و برکت و