صفحه ٣٨٥

صورت اراده ی ربّ العالمین اند تا در بین مرگ و زندگی ما را بپروراند. به کمک جملات حضرت به نگاه و نظرتان وسعت دهيد تا همه چيزِ این عالم برايتان معناى عميق ترى پيدا كند.
  نه در گودال مرگ، از حيات غافل باشيد و نه در كوهستان حيات، غافل از مرگ به سر برید، زیرا اين ها دو روى يك سكّه اند، سكّه اى كه در قبضه ی خالق هستى است. فرمودند: فرزندم! همان كه بلا مى دهد و امتحان مى كند هم او عافيت مى بخشد و رها می کند. پس جایی برای فرار از خدا به قطب دیگری نیست زیرا نه انسان در بلا فراموش شده  است و نه در عافيت از دست خدا دررفته. انسان دائماً در حال امتحان است و باید در دل امتحانات الهی عافیت و رهاییِ خود را جستجو کند، این است آن بصیرتی که هرکس باید به دست آورد.
  حضرت در ادامه فرمودند: «وَ اَنَّ الدُّنْيا لَمْ تَكُنْ لِتَسْتَقِرَّ اِلاّ عَلى ما جَعَلَهَا اللّه ُ عَلَيْهِ مِنَ النَّعْماءِ وَ الاِْبْتِلاءِ وَ الْجَزاءِ فِى الْمَعادِ اَوْ ماشاءَ مِمّا لاْنَعْلَمُ»
  دنيا مستقرّ نشده مگر براى آن سنّت هايى كه خدا قرار داده است. سنّت نعمت دادن و امتحان كردن و جزاى در قيامت یا به هر شکل دیگری که او می خواهد و ما نمی دانیم.
  راستی اگر دنيا نبود چه كسى می توانست گوهر خود را بنمایاند و با اراده های ممتد برای خود شخصیتی را شکل دهد که به دنبال آن بود؟ تا امتحان نباشد هیچ کس از نظر شخصیت به سرمایه ای خاص دست نمی یابد. در راستای امتحان و ابتلاست که انسان ها می توانند جان خود را آماده ی تجلیات انوار الهی نماید و مظهر اسماء حسنای پروردگارشان گردند. اگر بدون امتحان به همه ی مردم دنيا نمره ی بيست بدهند، در واقع هيچ كس بيست ندارد، چون هیچ كس آن نمره را خودش به دست نياورده است و اين بيست جزء سرمايه و شخصیت او نشده است. همان طور که زن بودن و يا مرد بودن را کسی به دست نياورده  است و نمی توان آن را به عنوان سرمایه ی شخصیت خود به حساب آورد، از این جهت می توان گفت: دنیا از آنِ کسی نیست، خداوند آن را در اختیار انسان ها قرار داده تا هر کس در این دنیا بتواند امتحان بدهد، تنها آن چه در زیر سایه ی امتحان ها به دست مى آيد سرمايه ی ما به حساب می آید. سرمایه ی بلال آن مقاومتی است که در کنار رسول خدا(صلی الله علیه و آله) از خود نشان داد. اگر سنّت امتحان نبود فرقی بین بلال و ابوسفیان نبود و عملاً هيچ كس هيچ چيزى نداشت. بنابراين سنّت امتحان، شرايطى است كه انسان ها از طريق آن براى شخصیت خود سرمايه تهيه  می كنند. از این لحاظ نظام امتحان،