معارف بوک

 فقيه بزرگ شيعه، شهيد ثانى در كتاب «منيةالمريد فى آداب المفيد والمستفيد» در آفات و نتايج سوء مراء و جدال مى گويد: 
«بايد متوجه باشيم مناظره اى كه به منظور غلبه بر ديگران و اسكات طرف و تمايل به اظهار فضل صورت مى گيرد، منبع و سرچشمه ی همه ی خوى ها و رفتارهايى است كه از نظر خداوند متعال ناستوده ولى از ديدگاه ابليس ستوده است. همان گونه كه اگر كسى ميان شرب خمر و ساير گناهان و زشت كارى ها مخيّر باشد و شرب خمر را به خاطر ناچيزشمردن جرم آن، بر ديگر گناهان ترجيح دهد و در نتيجه ی همين گناه به طرف گناهان ديگر كشيده شود، همين گونه نيز اگر بر روحيه ی كسى حس علاقه به غلبه بر ديگران و اسكات آن ها در مناظره و جاه طلبى و مباهات بر ديگران چيره و مستولى گردد، اين گونه تمايلات او را به اظهار و ارتكاب علنى تمام پليدى ها سوق مى دهد و بايد دانست كه جدالِ غيرِ احسن و مراء دروازه ی ورود به آفات فراوان اخلاقی و روحی است». 
  حضرت امام باقر(علیه السلام) می فرمایند: «مَنْ طَلَبَ الْعِلْمَ لِيُبَاهِيَ بِهِ الْعُلَمَاءَ أَوْ يُمَارِيَ بِهِ السُّفَهَاءَ أَوْ يَصْرِفَ بِهِ وُجُوهَ النَّاسِ إِلَيْهِ فَلْيَتَبَوَّأْ مَقْعَدَهُ مِنَ النَّارِ»(16)  هرکس علم بجوید، تا به وسیله ی آن بر دانشمندان مباهات و فخرفروشی کند، یا با سفیهان، ممارات و جرّ و بحث نماید، یا چهره ها را به سوی خود برگرداند، جای خود را در دوزخ آماده سازد.
  شیوه ی مراء، ناشی از عدم صداقت است و مفهوم آن ، به تعبیر مرحوم نراقی: عبارت است از طعن در سخن دیگری برای آشکارساختن خلل آن، و هدفی جز تحقیر و توهین نیست و مرائی، می خواهد برتری هوش خود را بنمایاند. 
  سیره ی ائمه ی دین(علیهم السلام) در این که چه وقت با دشمن، بحث می کردند و چه موقع، از بحث اعراض می نمودند و در چه شرائطی سکوت می کردند جهت روشن شدن بحث بسیار مهم است. اگر بحث، برای افزایش معرفت و ارشاد گمراهان به نیت کشف حقیقت باشد، خوب است. گرچه شنیدن حرف مخالف، دشوار است، اما تحمل کردن و صبوربودن و از کوره، درنرفتن، شجاعت است. تحمل ناپذیری نسبت به افکار دیگران، راه را به روی یک بحث آزاد و مناظره ی سالم می بندد و تکفیر و تفسیق و تهدید، هیچ وقت جلوی فکری را نمی گیرد و