صفحه ٢٠٤

  به قدری آن حضرت زندگی خود را زیبا نمایان نمود که مسلّم هرگز افسوس نمی خورند که ای کاش این قسمت آن را عوض می کرد. امام الموحدين(علیه السلام) با چنین شخصیتی در این نامه به فرزندشان براساس بصیرت و تجربه های خود توصیه هایی دارند که اگر حقیقتاً جايگاه آن توصیه ها شناخته شود نه تنها موضع مان نسبت به آن موضع گیری بسیار حساس خواهد شد بلکه با عمل به آن توصیه ها تمام ابهام هائی که در زندگی با آن روبه رو هستیم برطرف می گردد. 
  حضرت در این نامه اراده کرده اند تا فرزندشان، پله هايى را كه با گذر طولانى عمر طى مى شود، بدون طی آن مدت طولانی، طى شود و تا آن جا جلو رود که راه های ناگشوده را تجربه نماید. در واقع حضرت می خواهند بفرمایند بیا اين پله هایى را كه من رفتم بگير و بقيه را طی کن تا نخواهی از اول شروع کنی تا از ادامه ی بقيه ی راه باز نمانى. اصطلاحاً مى گويند: نصيحت يعنى ميان بُرزدن براى رسيدن به مقصد. اگر نصيحت شونده جدّى باشد عملاً مسیر را ميان بُر زده، به همین جهت می فرمایند: «وَ لاتَذْهَبَنَّ عَنْها صَفْحا» تلاش کن آن را خوب دریابی و از آن روی بر متابی و این مهمّ محقق نمی شود مگر آن که آن توصیه ها را درونی کنی و خود را در حدّ حوائج جسمانی متوقف ننمایی و فرصت های رسیدن به راه های ناگشوده را از دست ندهی. اگر از توصیه های حضرت سرسری نگذریم به حرکتی حیرت انگیز درونی می رسیم که حقیقت همه ی عالم به صورتی خلاصه شده در برابر ما قرار می گیرد. 
  ملاحظه فرمودید که حضرت محور فوق العاده ارزشمندی را در رویکرد به امور باز کردند و فرمودند: «فَأَصْلِحْ مَثْواكَ...»: فرزندم قيامت و جایگاه اصلی خود را اصلاح كن و آخرت خود را به دنيايت مفروش. آنچه نمى دانى مگو و راهى كه نمى شناسى مپوى. امر به معروف كن تا اهل معروف باشى و نهى از منكر كن تا از اهل منكر جدا شوى. در راه دين دارى آنچه توان دارى به نهايت انجام ده و در راه دين دارى نگران ملامتِ ملامت گران مباش، و بالاخره در راه دين دارى از صحنه هاى خطر مهراس. وقتى مطمئن شدى كه راه، راه دين است، در گرداب هاى به ظاهر تهديدكننده، خود را رها كن و نفس خود را بر سختى ها عادت بده، و در راه حق، خُلقى صبور داشته باش و در همه ی راه ها به خدا پناه ببر، و نيّتت را خالص كن و همه چیز را فقط از خدا بخواه، نه از ديگران.