معارف بوک

طباطبائی«رحمة الله  عليهما» که در دين تعمّق و تفقّه كرده اند، برای جامعه مفیدند، هم براى خود مفيد بودند و هم براى ديگران. برعکس، عموما آدم هاى كم عمق و عمل زده مزاحم حيات طبيعى و دینی بقيه هستند و مردم را هم از دين بیزار می کنند. بزرگ ترين خدمتى كه اين افراد مى توانند به خودشان و بقیه بكنند آن است كه از كارهايشان دست بكشند تا مردم در بستری مناسب و با تفقه در دین مسیر صحیح را انتخاب کنند. اگر احساسات به تنهایی انسان ها را چند قدم جلو می برد ولی وقتی حرارت آن احساسات فرو نشست انسان را متوقف می نماید. از حضرت امام عسکری(علیه السلام) داریم که: «لَيْسَتِ الْعِبَادَةُ كَثْرَةَ الصِّيَامِ وَ الصَّلَاةِ وَ إِنَّمَا الْعِبَادَةُ كَثْرَةُ التَّفَكُّرِ فِي أَمْرِ اللَّه »(4)  عبادت به زيادى نماز و روزه نيست بلكه عبادت، تفكر زياد در باره ی اوامر خداوند مى باشد. و نیز از حضرت رضا(علیه السلام) نقل است که فرمودند: «طُوبَى لِمَنْ كَانَ صَمْتُهُ فِكْراً وَ نَظَرُهُ عَبَراً وَ كَلَامُهُ ذِكْراً وَ وَسِعَهُ بَيْتُهُ وَ بَكَى عَلَى خَطِيئَتِهِ وَ سَلِمَ النَّاسُ مِنْ لِسَانِهِ وَ يَدِه »(5)  خوشا به حال آن كسی كه سكوتش از روى فكر باشد، و نظرش عبرت و كلامش ذكر خدا باشد، در خانه اش جاى گيرد و بر گناهانش گريه كند و مردم از زبان و دست او در آسايش باشند. روايت شده كه يك ساعت فكر بهتر از عبادت يك سال مى باشد. در قرآن داریم: «وَمَا کَانَ الْمُؤْمِنُونَ لِیَنفِرُواْ کَآفَّةً فَلَوْلَا نَفَرَ مِن کُلِّ فِرْقَةٍ مِّنْهُمْ طَآئِفَةٌ لِّیَتَفَقَّهُواْ فِى الدِّینِ وَلِیُنْذِرُواْ قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُواْ إِلَیْهِمْ لَعَلَّهُمْ یَحْذَرُونَ »(6)  سزاوار نیست که همه ى مؤمنان (به جهاد) رهسپار شوند، پس چرا از هر گروهى از ایشان دسته اى کوچ نمى کنند تا در دین تفقه کنند و هنگامى که به سوى قوم خویش باز گشتند، آنان را بیم دهند تا شاید آنان (از گناه و طغیان) حذر کنند. ملاحظه بفرمایید چگونه قرآن کریم در آیه ی فوق می فرماید لازم نیست همه به جهاد بروند، چرا عده ای به مراکز علمی برای تفقه در دین حرکت نمی کنند. از حضرت صادق(علیه السلام) پرسیده شد منظور از آیه ای که می فرماید: «هرکس را حکمت دهند حقیقتاً خیر کثیر به او داده اند» به چه معنا است؟ حضرت