نمى شود، چون سرعت مورد نيازِ خيال و وَهم را تبعيت نكرده؛ آرى اگر زرنيخِ داروى ازاله ى مو را اضافه كنيد، كمى سرعت كار بيشتر مى شود، ولى بالاخره آن سرعت حدّى دارد.
حالا بحث «بى عملى» كه عين عمل كردن است در اين مثال بماند، كه شما به ظاهر عملى انجام نمى دهيد و داروى ازاله ى مو دارد كار خود را انجام مى دهد ولى در عمل نتيجه اى كه عبارت است از بين رفتن موها نصيب شما مى شود.
رجوع به حقايقِ غير قابل محاسبه
سؤال: آيا مى توان گفت: در تمدن اسلامى هم بايد به دنبال دنبال سرعت باشيم، اما تا جايى كه تقابلى با طبيعت نداشته باشد.
جواب: بله، همين طور است؛ مگر مى شود بشر طالب آن نباشد كه حوائجش زودتر برآورده شود؟! اما اگر از حكمت فاصله نگيرد از سرعتى كه تيغ ايجاد مى كند، متنفر مى شود، روحش مى فهمد كه اين سرعت، قلب او را از آرامش و بقاء خارج مى كند و گرفتار خيالات پراكنده مى گرداند.
ذات دوره ى جديد اين است كه يك موضوع را در تصور خود مى سازد و سپس سعى مى كند به كمك محاسباتى كه انجام مى دهد، به نحوى به آن تصورات تعيّن خارجى ببخشد. اين مرحله، مرحله ى طرح ريزى و بسط خيالات ذهنى است، و چون مى خواهد آن تصور ذهنى را هر چه زودتر در خارج متعيّن كند، گرفتار سرعت و رشدِ ناموزون در همه ى زمينه ها مى گردد، حال اين ميلِ به سرعت و رشد و بسطِ ناموزون به كجا منتهى خواهد شد؟ تا آن جايى كه بالاخره بشر از شدت استغراق در حساب و محاسبه با امرى مواجه مى شود كه غيرقابل محاسبه است، در اين تماس با امر محاسبه نشدنى، چه بسا بشر تكانى خواهد خورد و امنيت او كه ناشى از پناه بردن به دامان علم و عدد و حساب است، متزلزل خواهد گشت. در آن صورت است كه با تفكر حقيقى، مناسبات بشر با عالم و نظام معنوى تجديد مى شود، در آن صورت ساحتى براى بشر گشوده مى شود كه به خطاب و نداى الهى گوش فرا مى دهد و تمام فعاليت هاى شيعه به ثمره ى حقيقى خود خواهد رسيد و بركات انتظار در بُعد اجتماعى آن ظاهر