معارف بوک

راز ماندگارى يك تمدن 
سؤال: به چه دليل تمدن اسلامى نقص هاى تمدن هاى ديگر را ندارد و به بحران هايى كه تمدن هاى گذشته دچار شدند دچار نمى شود؟!
جواب: اوّلًا؛ بايد ديد علت هلاكت و سقوط تمدن ها در طول تاريخ چه بوده، ثانياً؛ راز ماندگارى يك تمدن چيست.
اگر اين دو نكته با دقت زياد مورد بررسى قرار گيرد، مى توان به سؤال شما جواب داد. قرآن مى فرمايد: «وَ لَقَدْ أَهْلَكْنَا الْقُرُونَ مِن قَبْلِكُمْ لَمَّا ظَلَمُواْ ...» «1» هلاك كرديم ملت هاى گذشته را به جهت آن كه ظلم كردند. يا مى فرمايد: «وَ أَهْلَكْنَا الْمُسْرِفِينَ» «2» اسراف كنندگان و آن هايى كه ميل هاى خود را با نور ايمان كنترل نكردند، هلاك كرديم. يا مى فرمايد: «أَلَمْ يَرَوْاْ كَمْ أَهْلَكْنَا مِن قَبْلِهِم مِّن قَرْنٍ مَّكَّنَّاهُمْ فِي الأَرْضِ مَا لَمْ نُمَكِّن لَّكُمْ وَأَرْسَلْنَا السَّمَاء عَلَيْهِم مِّدْرَارًا وَجَعَلْنَا الأَنْهَارَ تَجْرِي مِن تَحْتِهِمْ فَأَهْلَكْنَاهُم بِذُنُوبِهِمْ وَأَنْشَأْنَا مِن بَعْدِهِمْ قَرْنًا آخَرِينَ» «3» آيا نديدند ملت هاى گذشته را با آن كه شرايط زندگى خوبى برايشان فراهم كرديم بهتر از آنچه به شما داديم، باران هاى پى در پى برايشان فرستاديم، و از زير شهرهايشان نهرها جارى ساختيم، ولى آن ها را به جهت گناهانشان هلاك كرديم و گروه ديگرى را جايگزين آن ها نموديم؟
حتماً عنايت داريد كه مُردن انسان ها امرى طبيعى است، ولى هلاكتِ تمدن ها يك امر طبيعى نيست، بلكه به جهت انحراف از مسير توحيد است و به همين جهت هم فرمود هلاكشان كرديم، يعنى حاصل كارشان پوچ و بى ثمر شد و با فروافتادن در بحران هاى اجتماعى، تمدنشان از بين رفت. در همين رابطه مى توان به قسمت دوم بحث هم پى برد كه راز بقاء يك تمدن چيزى جز توحيد و حاكميت حكم خدا در تمام ابعاد زندگى انسان ها نيست، و لذا اگر بخواهيم توحيد با همه ى ابعاد، در نظام اجتماعى محقق شود، بايد انسانى موحّد، آن هم موحّد كامل در نظام اجتماع حاكم باشد كه او جز امام معصوم نخواهد بود. و حرف شيعه جز اين