به جامعه خدمت مى‌كنند وظيفه ديگرى ندارند، اما دولت اسلامى علاوه بر تأمين نيازهاى افراد خدمتگزار در جامعه، بايد به افراد معلول و ناتوان نيز كمك كند. علاوه بر آن، بايد نيازهاى معنوى، روحانى و اخروىِ انسانها را نيز فراهم كند، به همين دليل است كه بار دولت اسلامى خيلى سنگين مى‌شود و از همين جاست كه قوانينى بايد در دولت اسلامى وضع و به اجرا گذاشته شود كه بتواند همه مصالح فردى، اجتماعى، مادّى، معنوى، دنيوى و اخروى انسانها را تأمين كند، نه اين كه فقط از منافع مادّى افراد فعّال جامعه حمايت كند.
حال اين سؤال مطرح مى‌شود كه چه دليلى بر درستى نظريه اسلام وجود دارد و از كجا كه ساير نظريه‌ها صحيح نباشد؟ ـ بايد توجه داشت كه بحث فعلى ما يك بحث درون دينى نيست كه ما به آيات و اخبار استناد جوييم، هر چند در جاى خودش بر اساس آيات و اخبار نيز بحث كرده‌ايم ـ آيا واقعا در جوامع انسانى بايد همه مصالح مادّى و معنوى تأمين شود و يا تأمين مصالح مادّى كفايت مى‌كند؟ به ديگر سخن، چنانكه در سؤال از هدف تشكيل دولت و تنظيم قانون مطرح شد، آيا هدف از تشكيل دولت و قانون صرفا برقرارى امنيّت و جلوگيرى از هرج و مرج است و يا دولت بايد مصالح معنوى را نيز وجهه نظر خود قرار دهد؟ براى حلّ اين مسأله و پاسخ به سؤال فوق، ضرورت دارد كه يك قدم به عقب برگرديم و اين سؤال را طرح كنيم كه اساسا هدف از تشكيل جامعه انسانى چيست؟
4. ماهيت جامعه انسانى از ديدگاه اسلام
قبل از بررسى هدف از تشكيل جامعه انسانى، بايد اين بحث مطرح شود كه آيا انسان ذاتا يك موجود اجتماعى مثل موريانه يا زنبور عسل است؟ يا اين كه زندگى اجتماعى چيزى است كه انسان خود برگزيده و انتخاب كرده است؟ در اين زمينه نيز بحثهاى زيادى وجود دارد كه نمى‌خواهيم به تفصيل به آنها بپردازيم و در كل به دو نظر اساسى كه در اين زمينه وجود دارد اشاره مى‌كنيم: يكى اين كه براى زندگى اجتماعى مى‌توان هدفى انسانى و اختيارى در نظر گرفت، نظر دوم اين كه زندگى اجتماعى هدفى ندارد، چنانكه نمى‌شود گفت كه چرا زنبور عسل زندگى اجتماعى دارد و هدفش از اين زندگى اجتماعى چيست. طبعا زنبور عسل يك هدف طبيعى و غريزى دارد و آن اين است كه عسلى تهيه كند و عمرى را بگذراند و هدف ديگرى وراى آن براى زندگى اجتماعى زنبور عسل نيست. البته خداى متعال از آفرينش اين