معارف بوک

مسأله دوم سكولاريزيم است كه در مقابل آن اصالت دين است. ضرورى‌ترين و مهمترين امر براى يك انسان مؤمن انتخاب دين است. او قبل از آن كه به فكر آب و نانش باشد، بايد درباره دينى كه مى‌پذيرد تحقيق كند، كه حق است يا باطل، دين او صحيح است يا فاسد؟ آيا اعتقاد به خداى يگانه صحيح است، يا نادرست؟ آيا به ياد خدا بودن بهتر است يا بى‌خدايى؟ اعتقاد به خداى يگانه درست است ،يا اعتقاد به خداى سه گانه و چندگانه؟ لذا اوّلين روزى كه قلم تكليف بر انسان قرار مى‌گيرد، بايد مشخص كند كه خدا، وحى و قيامت را قبول دارد يا خير؟ قرآن حق است يا باطل؟ قبل از اين كه شغل، همسر و رشته تحصيلى انتخاب كند، اول بايد دين را انتخاب كند؛ چرا كه دين در تمام شؤون زندگى دخالت دارد. پس ركن دوّم در فرهنگ الهى دين دارى است و در مقابل سكولاريزم كه دين را يك امر حاشيه‌اى در كنار زندگى مى‌داند و مى‌گويد دين در مسائل اصلى نبايد دخالت كند و نبايد به عنوان اصلى‌ترين مسأله مطرح شود و همه شؤون زندگى را تحت الشعاع قرار دهد، اسلام مى‌گويد هيچ موضوعى نيست كه از دايره ارزش‌هاى دينى و حلال و حرام دين خارج باشد؛ حلال يا حرام بودن هر چيزى را دين مشخص مى‌كند. اين گرايش نقطه مقابل سكولاريزم است.
    مسأله سوم ليبراليسم است؛ يعنى، اصالت داشتن آزادى و بى‌بندوبارى و هوس بازى، ليبراليسم يعنى اصالت دلخواه. چون براى آزادى معانى‌اى ذكر شده كه در سطوحى با هم مشترك‌اند، اگر ما بخواهيم آنها را به زبان فارسى ترجمه كنيم بايد بگوييم اصالت دلخواه. در برابرِ ليبراليسم، اصالت حق و عدالت قرار دارد. ليبراليسم مى‌گويد به هر صورت كه مى‌خواهى عمل كن، امّا گرايش الهى و فرهنگ الهى مى‌گويد بايد به آنچه در دايره حق و عدالت است عمل كرد و نبايد پا را فراتر از حق گذاشت و نبايد برخلاف عدالت عمل كرد كه البته اين دو با هم در ارتباط‌اند؛ چون اگر حق را به معناى جامعش در نظر بگيريم عدالت را هم شامل مى‌شود: «العَدالةُ اعطاءُ كلِّ ذى حقٍّ حقَّهُ» پس مفهوم حق در مفهوم عدالت نهفته است، ولى براى اين كه اشتباهى رخ ندهد اين دو اصل را با هم ذكر مى‌كنيم.
    پس ليبراليسم معتقد به اصالت دلخواه است و در مقابلش دين طرفدار اصالت حقّ و عدل است. به تعبير ديگر، واقعا حقّ و باطل وجود دارد و چنان نيست كه دنبال هر چه خواستيم برويم. بايد ببينيم كدام حق و كدام باطل است؟ كدام عدل و كدام ظلم است؟ اگر من ظلم به