صفحه ١٦٩

دين و حمايت از تماميّت دين تلاش كنم و همه پيامدهاى ناگوار را نيز به جان مى‌خرم و نه از هيچ تهديدى مى‌ترسم و نه در هيچ دام تزويرى مى‌افتم.
    ما در اينجا در صدد قطع و جزم دادن به احكام نيستيم، اما تذكر مى‌دهيم كه مردم هوشيار باشند و از عقل سليم خود براى دستيابى به واقعيّات بهره‌ببرند و مراقب واژه‌ها و مفاهيم غربى و فريبنده باشند تا دين را از دست ندهند. بايد مبانى فكرى نظريه‌هايى را كه مطرح مى‌شود بشناسند؛ مثلاً وقتى مطرح مى‌شود كه معيار پذيرش قانون خواست مردم است و «دموكراسى در قانونگذارى» طرح مى‌گردد، بينديشند كه آيا انسان فقط تشكيل شده از همين بدن وتنها از يك زندگى مادى و مجموعه‌اى از خواسته‌هاى حيوانى برخوردار است، كه در اين صورت تنها مردم حق قانونگذارى دارند؛ چنانكه غرب اين ديدگاه را پذيرفته است. يا چنانكه در انديشه اسلامى مطرح است، انسان علاوه بر كالبد مادى از بُعد متعالى و با ارزش روحانى و معنوى نيز برخوردار است و از اين رو بايد در قانونگذارى علاوه بر رعايت مصالح مادّى و نظم و امنيّت اجتماعى، مصالح معنوى نيز رعايت گردد و در اين صورت انسان بايد تابع اراده خدا باشد و معيار قانون خواست خداوند است.
    پس پيش‌فرضى كه قبلاً بدان اشاره شد مطرح مى‌شود و آن اين كه آيا واقعا انسان يك ساحت معنوى، فوق مادّى و متافيزيكى دارد يا خير؟ آيا انسان بجز كالبد مادّى و خصلت‌هاى حيوانى، بُعد ديگرى نيز دارد كه بر اساس آن مى‌تواند با خداوند ارتباط داشته باشد؟ آيا واقعا زندگى پس از مرگ براى انسان وجود دارد؟ آيا واقعا رابطه‌اى بين اين زندگى مادّى و زندگى پس از مرگ وجود دارد؟ جواب اين سؤالات براى مسلمانان و متديّنان واضح است، اما بايد دقّت كنيم كه گرايشهاى سياسى و اجتماعى ما با اعتقاداتمان هماهنگ باشد و در فكر و انديشه و عمل ما التقاطى پديد نيايد. اگر واقعا معتقديم خدايى هست، قيامتى هست و حساب و كتابى در كار هست، بايد روشن كنيم و به نتيجه قطعى برسيم كه آيا واقعا عمل كردن به آن قانون غير خدايى ـ اين كه خواست مردم معيار قانون است ـ در زندگى ابدى ما تأثير منفى دارد يا ندارد؟ اين سؤال جواب حتمى و قطعى مى‌خواهد و با شك و ترديد مشكل حل نمى‌شود و تشكيك در اين زمينه كار عاقلانه‌اى نيست.
    در غرب اين مسأله حل شده است، آن هم يا با نفى عالم غير مادّى و معنوى، يا با قرار دادن افكار و انديشه‌ها در شك و احتمال و ترديد و القاى اين كه اساسا ارزش‌ها و بايدها و نبايدها