صفحه ٥٨٩

غمگین مى گردند در حالى که درهم (و دینار) جانشین دارد ولى عمر هرگز برنمى گردد. دوم این که هر روز از رزق خود استفاده مى کنند رزقى که اگر حلال باشد باید حساب آن را پس بدهند و اگر حرام باشد کیفر مى بینند. سپس فرمود: مصیبت سوم از این ها بزرگ تر است. عرض کردند: مصیبت سوم چیست؟ فرمود: «مَا مِنْ یَوْمٍ یُمِسی إِلاَّ وَقَدْ دَنَا مِنَ الآخِرَةِ مَرْحَلَةً لا یَدْرِی عَلَى الجَنَّةِ أَمْ عَلَى النّارِ؛ هر روز که غروب مى شود یک منزل به آخرت نزدیک تر شده اند و نمى دانند به بهشت نزدیک تر شده اند یا به دوزخ».(1)
مولا (علیه السلام) در پایان خطبه با استفاده از یکى از آیات قرآن، همه مخاطبان خود را چنین اندرز مى دهد؛ مى فرماید: «بنابراین، آن چنان که شایسته است تقواى الهى پیشه کنید، و کارى کنید که جز با ایمان از دنیا نروید»؛ (فَاتَّقُوا اللهَ حَقَّ تُقَاتِهِ، وَلا تَمُوتُنَّ إلاَّ وَأَنْتُمْ مُسْلِمُونَ).
قرآن مجید مى گوید: (یَا اَیُّها اَلَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللهَ حَقَّ تُقَاتِهِ وَلا تَمُوتُنَّ إِلاَّ وَاَنْتُمْ مُّسْلِمُونَ).(2)

نکته ها
1. دورنمایى فریبنده ولى از نزدیک، وحشتناک!

مواهب دنیاى مادى و زرق وبرق این جهان از دور بسیار دل انگیز است، امّا هنگامى که انسان به آن مى رسد بسیار در نظرش کوچک مى شود و گاه نگران کننده و وحشتناک.
مثلاً انسان از دور زندگى شاهان را مى بیند و گمان مى برد که اگر روزى بر تخت سلطنت تکیه کند جهان به کام اوست و شاهد سعادت و خوشبختى را در