آن ها که عزم بر درک حقیقت دارند، مایه بصیرت؛ و براى آن ها که اندرز پذیرند، درس عبرت. اسلام براى آن ها که تصدیقش کنند، مایه نجات است و براى آن ها که بر آن توکّل و تکیه کنند، وسیله اطمینان؛ و براى کسانى که کار خود را به آن واگذارند، موجب راحتى و آسایش؛ و براى آن ها که (در راهش) صبر و استقامت به خرج دهند، سپرى است (محکم.)، راه هایش واضح ترین راه ها، ورودى هایش آشکارترین ورودى ها، نشانه هایش مرتفع، جاده هایش روشن، و چراغ هایش پرنور است. میدان تمرین اسلام، پاک و پاکیزه؛ نقطه پایانى مسابقه، بلند و رفیع؛ اسب هاى این میدان، اصیل و آماده؛ جایزه مسابقه دهندگان، بسیار عالى؛ وسوارکاران آن، مردمى شریف اند.
تصدیق و یقین، راه رسیدن به اسلام است؛ و نشانه آن، اعمال صالح. پایان این مسابقه، مرگ است و دنیا میدان تمرین و قیامت میدان مسابقه و بهشت جایزه آن است!
شرح و تفسیر
ویژگى هاى ارزشمند اسلام
امام (علیه السلام) در این بخش از خطبه به امتیازات مهمّ اسلام و ویژگى هاى پرارزش آن در ضمن 26 جمله کوتاه و پرمعنا، اشاره فرموده است و همان گونه که در «خطبه در یک نگاه» آمد، این خطبه را در جواب کسى بیان فرمود که از ویژگى هاى اسلام و کفر و ایمان و نفاق سؤال کرده بود. حضرت دستور داد آن را بنویسند و در مسجد براى همه مردم بخوانند.
در آغاز، از حمد و ثناى الهى شروع مى کند و مى فرماید: «ستایش مخصوص خداوندى است که اسلام را تشریع کرد، راه هاى ورود به آن را آسان ساخت»؛ (الْحَمْدُ للهِ الَّذِی شَرَعَ الإَسْلاَمَ فَسَهَّلَ شَرَائِعَهُ لِمَنْ وَرَدَهُ).