صفحه ٣٣٣

جمله «لَوْ فَرَّقوُکُمْ تَحْتَ کُلِّ کَوْکَبٍ» کنایه از نهایت پراکندگى و از هم گسیختگى است وگرنه هرگز نمى توان هر انسانى را در زیر ستاره اى، روى زمین جاى داد.

نکته
انتقام عجیب عبّاسیان از امویان!

بنى امیّه جنایات وحشیانه عجیبى در دوران کوتاه تاریخ خود انجام دادند و سرانجام انتقام سختى از آن ها گرفته شد و تعبیر به «شرّ یَوْم» در خطبه مورد بحث مى تواند اشاره به آن باشد. در این جا به یک نمونه از آن اشاره مى کنیم که راستى عبرت انگیز است:
«هنگامى که نخستین خلیفه عباسى «عبدالله سفّاح» بر تخت قدرت نشست، در فکر بود که چگونه از سران بنى امیّه انتقام سختى بگیرد. در همین ایّام، سران بنى امیّه که پراکنده شده بودند، به او نامه نوشتند و از او امان خواستند.
«سفّاح» از فرصت استفاده کرد و پاسخ محبّت آمیزى به آن ها داد و نوشت که به کمک آن ها سخت نیازمند است و آنان را مورد عطا و بخشش قرار خواهد داد؛ لذا سران «آل زیاد» و «آل مروان» و خاندان معاویه دعوت او را پاسخ گفتند و نزد او حاضر شدند.
سفّاح دستور داد کرسى هایى از طلا و نقره براى آن ها نصب کردند و این، شگفتى مردم را برانگیخت که چرا سفّاح با این جنایت کاران چنین رفتار مى کند.
در این هنگام یکى از دربانان وارد مجلس شد و به سفّاح خبر داد که مردى ژولیده و غبارآلود از راه رسیده و درخواست ملاقات فورى دارد.
سفّاح با این اوصاف او را شناخت، گفت: قاعدتآ باید «سُدَیْف» شاعر باشد؛ بگویید وارد شود.