وپیامبران بزرگ است، که آوازه آن ها همه جا بپیچد، وگرنه در هر زمانى حجّت الهى براى طالبان حقّ در میان امّت ها وجود دارد؛ به همین دلیل، زمان میان بعثت حضرت مسیح (علیه السلام) و بعثت پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) را زمان «فَتْرت» مى گویند؛ حال آن که به یقین اوصیاى مسیح (علیه السلام) بعد از او وجود داشتند.
اضافه بر این، در زمان قیام پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) ـ که خطبه مورد بحث ناظر به آن است ـ احدى از عرب، ادّعاى نبوّت و وحى و کتاب آسمانى نداشت.
2. قدرت در سایه دین
از تعبیرات امام (علیه السلام) در این فراز از خطبه مورد بحث به خوبى استفاده مى شود که ظهور اسلام، نه تنها سبب اصلاح امر دین مردم شد، بلکه مشکلات دنیاى آن ها را نیز برطرف کرد. ملّتى نیرومند و حکومتى قوى در سایه این آیین به وجود آمد، که سالیان دراز، سایه خود را بر سر مردم افکنده بود؛ و اگر این حکومت از مسیر اسلام منحرف نمى گشت، اى بسا جاودانه باقى مى ماند.
اضافه بر این، در سایه تعلیمات اسلام، تمدّنى قوى و نیرومند با فرهنگى غنى و گسترده به وجود آمد، که فصلِ نوینى در تاریخ بشریّت گشود.
این ها همه دلیل بر آن است که پیروى از برنامه هاى اسلام، هم ضامن سلامت دین انسان است و هم آبادى دنیاى انسان.
تعبیرهاى چهارگانه اى که در پایان این فراز آمده، گواه بر این مدّعاست. امام (علیه السلام) مى فرماید: «محلّ نجات آن ها را به آنان ارائه کرد و در جایگاه مناسبشان جایگزین ساخت، آسیاى آن ها به گردش درآمد، و حکومت آن ها قوى شد» که مجموعه اى از پیروزى هاى معنوى و مادّى است.
* * *