است. همیشه در آن اقامت دارند و براى آزادى اسیرانش غرامتى پذیرفته نمى شود، و زنجیرهایش گسسته نمى گردد! مدتى براى آن سرا تعیین نشده تا پایان گیرد و سرآمدى براى آن قوم وجود ندارد، تا به آخر رسد!
شرح و تفسیر
آخرین منزلگاه هستى
امام (علیه السلام) در این بخش از خطبه ـ که درواقع آخرین مرحله سیر انسان را بیان مى کند ـ اشاره به بخشى از پاداش هاى نیکوکاران و مجازات هاى بدکاران فرموده، چنین مى گوید: «اما اطاعت کنندگان را در جوار رحمت خویش پاداش عطا مى کند و در سراى جاودانى خود براى همیشه جاى مى دهد»؛ (فَأَمَّا أَهْلُ الطَّاعَةِ فَأَثَابَهُمْ بِجِوَارِهِ، وَ خَلَّدَهُمْ فِی دَارِهِ).
سپس ویژگى هاى این سراى آخرت را در چند جمله کوتاه و پرمعنا برمى شمرد و مى فرماید: «در سرایى که اقامت کنندگانش هرگز از آن کوچ نمى کنند و حالاتشان دگرگون نمى شود»؛ (حَیْثُ لا یَظْعَنُ(1) النُّزَّالُ، وَ لا تَتَغَیَّرُ بِهِمُ الْحَالُ).
«ترس و وحشت به آنان روى نمى آورد و بیمارى بر وجودشان عارض نمى شود؛ خطرى متوجه آن ها نمى گردد و سفرها، آن ها را از دیار خود بیرون نمى راند»؛ (وَ لا تَنُوبُهُمُ الْأَفْزَاعُ(2)، وَ لا تَنَالُهُمُ الْأَسْقَامُ، وَ لا تَعْرِضُ لَهُمْ الْأَخْطَارُ، وَلاتُشْخِصُهُمُ(3) الْأَسْفَارُ).
به این ترتیب، حوادث ناراحت کننده و عوارض نگرانى زا که در عالم دنیا