صفحه ٣٠٥

خطبه در یک نگاه
همان گونه که از عنوان خطبه روشن شد، این خطبه از سه بخش تشکیل شده است:
بخش اوّل، از اهمیّت اسلام و برکات آثار آن سخن مى گوید و انگشت روى نکات دقیقى در این زمینه مى گذارد.
در بخش دوم، نخست از شخصیّت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) در عباراتى کوتاه و پرمعنا بحث مى کند. سپس با دعاهاى پرمحتوایى براى پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و همه مؤمنین، این بخش را پایان مى دهد.
در بخش سوم، یاران خود را مورد سرزنش قرار مى دهد که با این همه نعمت ها و مواهب الهى که به شما داده شده است، چرا تماشاگر ظلم و فساد شده اید! چرا به ظالمان اجازه مى دهید که رشته حکومت شما را به دست گیرند وهر کارى خواستند انجام دهند.
در بعضى از روایات آمده است که شخصى، از امیرمؤمنان على (علیه السلام) درباره ویژگى هاى اسلام و ایمان و کفر و نفاق سؤال کرد و حضرت این خطبه را در پاسخ او بیان فرمود. و در روایت دیگرى از «اصبغ بن نباته» نقل شده است که امیرمؤمنان على (علیه السلام) این خطبه را در خانه، یا در «دارالاماره» بیان فرمود؛ سپس دستور داد آن را بنویسند و براى مردم بخوانند.(1)

* * *