بَعَثَهُ وَ النَّاسُ ضُلاَّلٌ فِی حَیْرَةٍ، وَ حَاطِبُونَ فِی فِتْنَةٍ، قَدِ اسْتَهْوَتْهُمُ الأَهْوَاءُ، وَ اسْتَزَلَّتْهُمُ الْکِبْرِیَاءُ، وَ اسْتَخَفَّتْهُمُ الْجَاهِلیَّةُ الْجَهْلاَءُ؛ حَیَارَى فِی زَلْزَالٍ مِنَ الأَمْرِ، وَ بَلاَءٍ مِنَ الْجَهْلِ، فَبَالَغَ صَلَّى اللّهُ عَلَیهِ و آلِهِ فِی النَّصِیحَةِ، وَمَضَى عَلَى الطَّرِیقَةِ، وَدَعَا إِلَى الْحِکْمَةِ، وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ.
ترجمه
(خداوند) او را هنگامى مبعوث کرد که مردم در حیرت و گمراهى، سرگردان بودند و در فتنه ها غوطه ور؛ هوى وهوس هاى سرکش، آن ها را به خود جلب کرده، وتکبّر و خودبزرگ بینى، آن ها را به پرتگاه افکنده و جاهلیّتِ شدید آن ها را سبک مغز ساخته بود، و در ناپایدارى امور و بلاى جهل، حیران و سرگردان بودند. در این هنگام، پیامبر (صلی الله علیه و آله) در نصیحت آن ها، نهایت کوشش را به خرج داد (و با سخنان دلنشین و منطقى در آن ها نفوذ کرد؛) در راه راست حرکت مى کرد (و مردم را به دنبال خود، به حرکت وامى داشت) و به سوى حکمت و دانش وموعظه نیکو دعوت مى کرد.
شرح و تفسیر
نورى که در تاریکى درخشید
بارها در نهج البلاغه، امام (علیه السلام) به تشریح وضع زمان جاهلیّت عرب پرداخته وبا تعبیراتى روشن، ترسیم زنده اى از آن زمان کرده است؛ تا نسلِ جدید عصر آن حضرت ـ که زمان جاهلیّت را درک نکرده بودند ـ به عظمت انقلاب اسلامى