معارف بوک

2. چرا عدالت على (علیه السلام) را برنمى تابیدند؟
بى شک، بیعت با على (علیه السلام) ـ به گفته همه مورّخان ـ پرشورترین و مردمى ترین، بیعت بود؛ چراکه بیعت در «سقیفه» از چند نفر تجاوز نمى کرد و بیعت با «عمر» طبق سفارش خلیفه اوّل بود و بیعت با «عثمان» ناشى از رأى سه نفر از شوراى شش نفرى بود؛ در حالى که بیعت با على (علیه السلام) از آغاز به صورت گروهى انجام شد و از متن توده مردم برخاست و مردم همه یک صدا گرد او را گرفته و با او بیعت کردند؛ درحالى که امام (علیه السلام) به دلیل شرایط بسیار سخت جامعه اسلامى ـ که ازسوء مدیریّت خلفاى پیشین سرچشمه گرفته بود ـ از قبول آن اکراه داشت.
مورّخ معروف، ابن اثیر در کامل در این زمینه چنین مى گوید: «هنگامى که مصریان که در شورش بر ضدّ عثمان، نقش اصلى را داشتند، بعد از واقعه قتل عثمان به مردم مدینه اصرار کردند که باید حتمآ خلیفه اى براى مسلمین تعیین گردد، مردم به سوى على (علیه السلام) هجوم آوردند و گفتند: «آمده ایم با تو بیعت کنیم؛ مى بینى که چه بر سر اسلام و مسلمین آمده است». على (علیه السلام) فرمود: «مرا رها کنید! و به دنبال دیگرى بروید چراکه ما به سوى چیزى مى رویم که چهره ها و رنگ هاى مختلف دارد و دل ها و عقل ها بر آن استقرار نمى یابد (مسئله اى است بسیار پیچیده و غامض)». مردم گفتند: «تو را به خدا سوگند مى دهیم! مگر نمى بینى در چه شرایطى قرار داریم؟ مگر اسلام را (تنها) نمى بینى؟ مگر آشوب و فتنه ها را مشاهده نمى کنى؟ مگر از خدا نمى ترسى؟». فرمود: «من پاسخ شما را گفتم وبدانید اگر من پیشنهاد شما را اجابت کنم (به سنّت هاى غلط پیشین تن نمى دهم و) شما را به راهى مى برم که مى دانم (عین حقّ و عدالت است) و اگر مرا رها کنید من فردى مانند شما خواهم بود (و مسئولیّتى بیش از مسئولیّت یک نفر ندارم)».
سپس ابن اثیر بیعت عامّه مردم با على (علیه السلام) را به طور مشروح، شرح مى دهد.(1)