صفحه ٢٩

به یقین ـ همان گونه که عبارت هاى مذکور گواهى مى دهد ـ على (علیه السلام) مى دانست که حکومت حق و عدالت، بر مردمى که عادت به ظلم و ستم کرده اند، بسیار مشکل است و با مخالفت هاى شدید سران دنیاپرست، روبرو خواهد شد؛ ولى با این همه مى دانست که حفظ اصول، هرچند به قیمت مخالفت ها، کارشکنى ها وسرانجام شهادتش تمام شود، کار بسیار پرارزشى است.
هدف امام (علیه السلام) حکومت کردن به هر قیمت نبود، بلکه حکومت را براى حفظ اصول و ارزش ها لازم مى دانست، هرچند موقعیّت و حتّى جان او در این راه قربانى شود و البتّه درک این واقعیت براى کسانى که با فرهنگ انبیا و اولیا آشنا نیستند، آسان نیست.
ابن ابى الحدید در این جا جمله جالبى از بعضى اندیشمندان نقل کرده است که گفته اند: «سیاست على (علیه السلام) را اگر انسان منصف، با دقّت بررسى کند و نسبت به شرایطى که او و یارانش گرفتار آن بودند آن را بسنجد، مى بیند که این سیاست واقعآ یک معجزه بود».(1)

3. چرا وزیر بودن آن حضرت بهتر است؟
جمله «أَنَا لَکُمْ وَزِیرآ، خَیْرٌ لَکُمْ مِنِّی أمِیرآ» علاوه بر این که مى توان آن را بر نوعى تواضع و اتمام حجّت حمل کرد، توجیه دیگرى هم مى تواند داشته باشد: که اگر على (علیه السلام) امیر مى شد، مخالفت و قیام بر ضدّ او سبب کفر مى گردید؛ چراکه پیامبر (صلی الله علیه و آله) در حدیث معروف درباره او فرموده بود: «حَرْبُکَ حَرْبِی؛ جنگ با تو، همچون جنگ با من است (و موجب کفر و خروج از اسلام مى شود)».(2) در