بخش اوّل
وَ ذَلِکَ یَوْمٌ یَجْمَعُ اللّهُ فِیهِ الْأَوَّلِینَ وَ الاْخِرِینَ لِنِقَاشِ الْحِسَابِ، وَجَزَاءِ الْأَعْمَالِ، خُضُوعآ، قِیامآ، قَدْ أَلْجَمَهُمُ الْعَرَقُ، وَ رَجَفَتْ بِهِمُ الْأَرْضُ، فَأَحْسَنُهُمْ حَالا مَنْ وَجَدَ لِقَدَمَیْهِ مَوْضِعآ، وَ لِنَفْسِهِ مُتَّسَعآ.
ترجمه
آن روز روزى است که خداوند، اوّلین و آخرین را براى حسابرسى دقیق ودادن جزاى اعمال جمع مى کند، در حالى که همه با خضوع (و وحشت) به پا خاسته اند! این در حالى است که عرق (از سر و رویشان فرو مى ریزد، به گونه اى که) بر دهانشان لجام زده، و لرزش زمین، تمام اندامشان را به حرکت درمى آورد و بهترین حال براى کسانى که در عرصه محشر حاضرند حال کسى است که جاى پایى پیدا کند و یا محلّى براى خود به دست آورد!
شرح و تفسیر
وحشت عظیم محشر!
همان گونه که اشاره شد، امام (علیه السلام) در بخش اوّل این خطبه، جهت آماده سازى دل ها، اشاره به وضع مردم در روز قیامت مى کند و در عباراتى کوتاه و تکان دهنده، ویژگى هاى وحشت انگیز آن روز را شرح مى دهد. مى فرماید: «آن روز روزى است که خداوند، اوّلین و آخرین را براى حسابرسى دقیق و دادن جزاى اعمال، جمع مى کند؛ در حالى که همه، با خضوع (و وحشت) به پا خاسته اند!»؛ (وَ ذَلِکَ یَوْمٌ یَجْمَعُ اللهُ فِیهِ الْأَوَّلِینَ وَ الاْخِرِینَ لِنِقَاشِ الْحِسَابِ، وَ جَزَاءِ الْأَعْمَالِ، خُضُوعآ، قِیامآ).