صفحه ٤٨٠

شرح و تفسیر
از این راه به سوى خدا آیید

امام (علیه السلام) بعد از بیان ارکان اسلام و ذکر اسرار و فلسفه احکام، مخاطبان خود را به انجام دستوراتى در طریق پیاده کردن آن ارکان، تشویق و هدایت مى کند. نخست مى فرماید: «پیوسته به یاد خدا باشید، که بهترین یادهاست!»؛ (أَفِیضُوا فِی ذِکْرِ اللهِ فَإِنَّهُ أَحْسَنُ الذِّکْرِ).
تعبیر به «افاضه» که در اصل به معناى خروج آب با کثرت و فزونى است در این جا به معناى توجّه فراوان به ذکر خدا و همواره به یاد او بودن است.
تعبیر به «أَحْسَنُ الذِّکْرِ» به این دلیل است که تمام برکات معنوى و مادّى از آن سرچشمه مى گیرد.
در حدیثى از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) مى خوانیم که فرمود: «لَیْسَ عَمَلٌ أحَبَّ إِلَى اللهِ تَعَالَى، وَ لا أَنْجَى لِعَبْدٍ مِنْ کُلِّ سَیِّئَةٍ فِی الدُّنْیَا وَالاْخِرَةِ، مِن ذِکْرِ اللهِ. قِیلَ: وَ لا الْقِتَالُ فِی سَبِیلِ اللهِ؟ قَالَ: لَوْلا ذِکْرُاللهِ لَمْ یُؤْمَرْ بِالْقِتَالِ؛ هیچ عملى در نزد خداوند متعال محبوب تر وبراى بندگان از هر گناهى در دنیا و آخرت نجات بخش تر، از ذکر خداوند وجود ندارد! کسى پرسید: حتّى جهاد در راه خدا؟ پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: اگر براى ذکر خدا نبود، دستور به جهاد داده نمى شد».(1)
سپس امام (علیه السلام) در ادامه این سخن مى فرماید: «به آنچه خداوند به پرهیزکاران وعده داده است، علاقه مند باشید؛ که وعده او صادق ترین وعده هاست»؛ (وَآرغَبُوا فِیمَا وَعَدَ آلمُتَقِینَ فَإِنَّ وَعْدَهُ أَصْدَقُ آلْوَعْدِ).
«و به راه ورسم پیامبرتان اقتدا کنید! که بهترین راه ورسم هاست؛ دستورات وسنّت او را به کار بندید، که هدایت کننده ترین سنّت هاست»؛ (وَآقْتَدُوا بِهَدْیِ نَبِیِّکُمْ فَإِنَّهُ أَفْضَلُ آلْهَدْیِ، وَآسْتَنُّوا بِسُنَّتِهِ فَإِنَّهَا اَهْدَى السُّنَنِ).