اگر انسان یک لحظه این عذاب هاى هولناک و شدید را در ذهن خود تصوّر کند، کافى است که او را از گناه بازدارد و هدف اصلى از شرح این عذاب هاى الهى نیز همین است! به خصوص در روایات اسلامى تأکید شده که وقتى به آیات پاداش هاى شوق انگیز بهشت مى رسید، به آن فکر کنید و هر زمان به آیات هولناک عذاب مى رسید، توقّف کنید و در آن بیندیشید. امیرمؤمنان على (علیه السلام) در خطبه «همّام» (خطبه 193) در توصیف پرهیزکاران مى فرماید: «فَإِذَا مَرُّوا بِآیَةٍ فِیهَا تَشْوِیقٌ رَکَنوُا إِلَیْهَا طَمَعآ، وَ تَطَلَّعَتْ نُفُوسُهُمْ إِلَیْهَا شَوْقآ، وَ ظَنُّوا أَنَّهَا نُصْبَ أَعْیُنِهِمْ، وَ إِذَا مَرُّوا بِآیَةٍ فِیهَا تَخْوِیفٌ أَصْغَوْا إِلَیْهَا مَسَامِعَ قُلُوبِهِمْ، وَ ظَنُّوا أَنَّ زَفِیرَ جَهَنَّمَ وَ شَهِیقَهَا فِی أُصُولِ آذَانِهِمْ؛ پرهیزکاران هنگام تلاوت قرآن هرگاه به آیه اى برسند که در آن تشویق باشد، با علاقه فراوان به آن روى مى آورند و روح وجانشان با شوق فراوان به درخشش آن خیره مى شود و آن را همواره نصب العین خود مى سازند وهر زمان به آیه اى برسند که در آن تخویف باشد، گوش دل خویش را براى شنیدن آن باز مى کنند و گویى صداى زوزه آتش جهنّم را در اعماق گوش خود احساس مى کنند».
نکته
برنامه عالى هدایت
بحث بسیار منظّم و منطقى و بیدارگر و هشدار دهنده اى که امام (علیه السلام) در این خطبه از آغاز تا به این جا بیان فرموده، به راستى نسخه هدایت و نجات انسان هاست.
نخست از اوصاف جمال و جلال خدا و قدرت عظیم و علم و احاطه او به هرچیز ازجمله اعمال بندگان و همچنین عظمت جهان هستى شروع مى کند، تا سطح معرفت و ایمان را بالا ببرد و آماده پذیرش حق کند.