صفحه ١٤٢

شما داناترند! آن ها در بزرگى از همه مردم عالم ترند و در کوچکى از همه عاقل تر! بنابراین، از حق واهل حق پیروى کنید، هرجا که باشد».(1)

2. ویژگى هاى کوفیان و شامیان
بخش اخیر این خطبه که از یک سو مردم را به پیروى از اهل بیت (علیهم السلام) دعوت مى کند و ازسوى دیگر یادآور ویژگى هاى اصحاب خاص رسول الله (صلی الله علیه و آله) مى شود، رابطه لطیفى با بخش هاى نخستین این خطبه که از مردم عراق و کوفه به شدت نکوهش مى کند، دارد، زیرا از یک سو به آن ها مى فهماند که شما هیچ عذرى در پیشگاه خدا ندارید زیرا رهبر شما از اهل بیت پیامبر (صلی الله علیه و آله) است.
از همان کسانى است که رسول الله (صلی الله علیه و آله) سفارش آن ها را کرده، که مردم دست از دامنشان برندارند؛ همان ها که در کنار قرآن قرار دارند و کشتى نجات اند؛ در حالى که پیشواى مردم شام، مردى است منحرف، ظالم و غارتگر و از بقایاى عصر جاهلیّت؛ لذا از این نظر حجّت بر شما تمام است.
دیگر این که، ضعف و زبونى شما نه به دلیل عدم قدرت جسمانى است، بلکه ازنظر روحانى و معنوى و رابطه با پروردگار، ضعیف و ناتوانید؛ ازاین رو، آن ها را به پیروى عملى از اصحاب خاصّ رسول الله (صلی الله علیه و آله) دعوت کرده که قوى ترین رابطه ها را با خدا داشتند: در پیشگاه او به عبادت برمى خاستند و به سجود مى پرداختند و پیکرشان از خوف خدا مى لرزید، آثار سجده در صورت آن ها نمایان بود و اشک خوف و شوق بر صورتشان جارى و این تعبّد و تعهّد رمز اصلى پیروزى آن ها بر دشمن بود.