صفحه ٢٢٨

شرح و تفسیر
به هوش باشید، فتنه ها در پیش است!
در این بخش از خطبه، باز امام (علیه السلام) به پیشگویى دقیق دیگرى درباره یکى دیگر از فتنه هایى که در انتظار مردم عراق است و کانون آن به خصوص بصره مى باشد، اشاره مى کند، شاید مردم با شنیدن آن، آمادگى دفاع بیشترى پیدا کنند وضایعات و تلفاتشان در این فتنه کم شود و نیز از کیفر الهى که گاه به صورت فتنه ها ظاهر مى شود، بترسند و راه راست را در پیش گیرند. مى فرماید: «(در آینده) فتنه هایى خواهد بود همچون پاره هاى شبِ تاریک، که هیچ کس نمى تواند دربرابر آن بایستد و هیچ پرچمى از پرچم هاى آن به عقب رانده نمى شود (وشکست، دامن آن ها را نمى گیرد)»؛ (فِتَنٌ کَقِطَعِ(1) الْلَّیْلِ الْمُظْلِمِ، لاتَقُومَ لَهَا قَائِمَةٌ، وَلا تُرَدُّ لَهَا رَایَةٌ).
اشاره به این که، گردانندگان این فتنه بسیار قوى و زورمندند و حساب شده وارد میدان مى شوند و فضاى جامعه را تیره وتار مى سازند.
در تکمیل این معنا مى افزاید: «همچون شترى مهار شده و جهاز بر پشت نهاده ـ که زمامدارش آن را مى کشاند و سوارش به سرعت آن را مى راند ـ به سوى شما مى آید»؛ (تَأْتِیکُمْ مَزْمُومَةً(2) مَرْحُولَةً(3): یَحْفِزُهَا(4) قَائِدُهَا، وَیَجْهَدُهَا رَاکِبُهَا).
امام (علیه السلام) براى نشان دادن آمادگى فتنه گران از هر نظر، فتنه آنان را به شترى

1- «قطع» جمع «قطعه» است و این تعبیر درمورد شب هاى تاریک شاید به این معناست که بعضى از بخش هاى شب مانند نیمه شب، یا زمانى که ماه در آسمان نیست، فضا تاریک تر است و بعضى آن را به معناى قسمت عمده شب تفسیر کرده اند.
2- «مزمومه» از ریشه «زمام» به معناى حیوانى است که به آن مهار زده باشند و تحت کنترل باشد.
3- «مرحوله» از ریشه «رَحْل» به معناى جهاز شتر یا وسایل سفر است و در این جا«مرحوله» به معناى شتر آماده و مهیّاست و کنایه از این است که فتنه گران با تمام امکانات به پا مى خیزند.
4- «یحفز» از ریشه «حفز» بر وزن «حبس» به معناى تحریک کردن و برانگیختن و هول دادن است.