بخش اوّل
أَیُّهَا النَّاسُ، انْظُرُوا إِلى الدُّنْیَا نَظَرَ الزَّاهِدِینَ فِیهَا، الصَّادِفِین عَنْهَا؛ فَإِنَّهَا وَاللهِ عَمَّا قَلِیلٍ تُزِیلُ الثَّاوِیَ السَّاکِنَ، وَ تَفْجَعُ الْمُتْرَفَ الآمِنَ؛ لایَرْجِعُ مَا تَوَلَّى مِنْهَا فَأَدْبَرَ، وَ لا یُدْرى مَا هُوَ آتٍ مِنْهَا فَیُنْتَظَرَ. سُرُورُهَا مَشُوبٌ بِالْحُزْنِ، وَ جَلَدُ الرِّجَالِ فِیهَا إِلَى الضَّعْفِ وَ الْوَهْنِ، فَلا یَغُرَّنَّکُمْ کَثْرَةُ مَا یُعْجِبُکُمْ فِیهَا لِقِلَّةِ مَآ یَصْحَبُکُمْ مِنْهَا.
ترجمه
اى مردم! به دنیا همچون پارسایان و بى اعتنایان نگاه کنید؛ زیرا به خدا سوگند! دنیا به زودى مقیمان و ساکنان خود را از میان برمى دارد، و هوس بازانِ غرق نعمت را ـ که بر آن تکیه کرده اند ـ ناگهان به مصیبت مى کشاند. آنچه از دنیا از دست رفته و پشت کرده، هیچ گاه برنمى گردد، و آینده معلوم نیست چگونه خواهد بود تا در انتظارش باشیم. شادى آن، آمیخته با اندوه است و توان واستقامت مردان نیرومند، در آن به ضعف و سستى مى گراید، زیبایى ها و زرق وبرق هاى فراوان دنیا شما را نفریبد؛ چراکه تنها مدّت کمى با شما خواهد بود.
شرح و تفسیر
دنیاى بى اعتبار!
امام (علیه السلام) در بخش اوّل این خطبه ـ همان گونه که اشاره شد ـ به مسئله زهد در دنیا که سرچشمه همه نیکى ها و فضایل است، اشاره کرده، مى فرماید: «اى مردم! به دنیا همچون پارسایان و بى اعتنایان نگاه کنید!»؛ (أَیَّهَا النَّاسُ، انْظُرُوا إِلى الدُّنْیَا نَظَرَ الزَّاهِدِینَ فِیهَا، الصَّادِفِین(1) عَنْهَا).