معارف بوک

3. کدام یک از صحابه؟
ممکن است افراد ساده اندیش از اطلاق کلام حضرت چنین تصوّر کنند که ویژگى هاى بسیار والاى مذکور، در همه صحابه پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) بوده است و آن را دلیلى بر اصل معروف «تنزیه صحابه» بگیرند در حالى که به یقین این اوصاف وویژگى ها مربوط به اصحاب خاصّ آن حضرت، همچون: سلمان ها، ابوذرها، عمّارها و مقدادهاست، نه همه آنان؛ زیرا اوّلا چنین مطلبى برخلاف تاریخ است؛ چراکه در هیچ تاریخى این صفات براى همه آن ها نوشته نشده است.
ثانیآ بسیارى از آیات قرآن نشان مى دهد که در میان آن ها متخلّفان و گنهکاران خطرناکى بودند.
ازجمله بعضى از آن ها به پیامبر (صلی الله علیه و آله) و ارتش اسلام خیانت کردند که وقتى رسوا شدند، از درِ توبه درآمدند؛ مانند «حاطب بن ابى بلتعه» و «ابولبابه» که داستان آن ها را همه شنیده ایم و ستون توبه در مسجد پیامبر (صلی الله علیه و آله) یادآور این حقیقت است.
بعضى دیگر در مقام اعتراض به پیامبر (صلی الله علیه و آله) درباره حکم زکات برآمدند، در حالى که قبلا با خدا عهد کرده بودند اگر ثروتى پیدا کردند در راه خدا از آن انفاق کنند! مانند «ثعلبة بن حاطب انصارى» که داستان او در آیات 75 تا 77 سوره توبه آمده است.
بعضى فرمان پیامبر (صلی الله علیه و آله) را زیر پا گذاشتند و به بهانه هاى واهى از شرکت در جنگ «تبوک» تخلّف کردند؛ که داستان آن ها ذیل آیه 118 سوره توبه آمده است.
گروهى دست به جاسوسى زدند، که قرآن در آیه 47 سوره توبه درمورد آن ها مى گوید: (وَفِیکُمْ سَمَّاعُؤنَ لَهُمْ).
بعضى به ساختن مسجد «ضرار» پرداختند، تا در میان مؤمنان ایجاد شکاف وتفرقه کنند، که داستان آن ها در ذیل آیات 107 تا 110 سوره توبه آمده است.