صفحه ٥٥٨

و شهادت مى دهیم که معبودى جز خداوند نیست، یگانه است و همتایى ندارد و محمّد (صلی الله علیه و آله) بنده و فرستاده اوست، شهادتى که سخن را بالا مى برد و عمل را به پیشگاه خدا و مرحله قبول مى رساند، شهادتى که در هر میزانى گذاشته شود سبک نخواهد بود و از هر میزانى برگرفته شود سنگین نمى گردد!

شرح و تفسیر
باورهاى پربار!

امام (علیه السلام) در بخش اوّل این خطبه به نکات مهمى در زمینه حمد و ثناى الهى واستعانت از ذات پاک او و استغفار دربرابر گناهان، اشاره مى فرماید.
نخست مى گوید: «ستایش مخصوص خداوندى است که حمد را به نعمت ونعمت را به شکر پیوند داد»؛ (الْحَمْدُ للهِ الوَاصِلِ الْحَمْدَ بِالنِّعَمِ وَالنِّعـَمَ بِالشُّکْرِ).
قرین بودن حمد با نعمت از این جاست که حمد و سپاس او، انسان را لایق نعمت هایش مى سازد و این حمد سبب برخوردارى بندگان از نعمت او مى گردد. همچنین رابطه نعمت با شکر از این جهت است که نعمت سبب شکرگزارى است چراکه بندگان دربرابر هر نعمتى موظف به شکرگزارى هستند و براى هر نعمتى، شکرى واجب است (درواقع حمد سبب تکوینى نعمت هاست ونعمت ها سبب تشریعى شکرگزارى هستند).
گواه این معنا چیزى است که در خطبه 157 آمده، مى فرماید: «الْحَمْدُ للهِ الَّذِی جَعَلَ الْحَمْدَ مِفْتَاحاً لِذِکْرِهِ، وَسَبَبَاً لِلْمَزِیدِ مِنْ فَضْلِهِ؛ ستایش مخصوص خداوندى است که حمد را کلید ذکر خود قرار داده و آن را سبب فزونى فضل و رحمتش ساخته است».
البتّه دو جمله بالا تفسیرهاى دیگرى ازنظر تفاوت علت و معلول ها مى تواند داشته باشد ولى آنچه در بالا آمد از همه مناسب تر است.