صفحه ٤١٧

«سرایى بزرگ آفریده اى (به نام سراى آخرت) که در آن انواع نعمت ها را قرار داده اى: آشامیدنى ها، خوردنى ها، همسران، خدمتکاران، کاخ ها، نهرها، درختان بارور و میوه ها»؛ (وَ جَعَلْتَ فِیهَا مَأْدُبَةً(1): مَشْرَبآ وَ مَطْعَمآ، وَ أَزْوَاجآ وَ خَدَمآ، وَقُصُورآ، وَأَنْهَارآ، وَ زُرُوعآ، وَ ثِمَارآ).
به یقین، هدف از بیان همه این ها پاک سازى انسان از رذایل اخلاقى و انواع گناهان و سوق او به سوى «قرب الى الله» است؛ ولى از آن جا که این نعمت ها باعث تشویق انسان براى پیمودن این مسیر مى شود، خداوند حکیم همه آن ها را براى بندگانش مقرّر فرموده و از آن ها براى حضور بر سر این سفره پربار وپربرکت دعوت کرده است.
در ادامه سخن مى افزاید: «سپس دعوت کننده اى فرستاده اى که مردم را به سوى آن همه نعمت فرابخواند؛ ولى نه دعوت او را اجابت کردند و نه به آنچه ترغیب فرموده اى، اظهار علاقه کردند، و نه به آنچه تشویق کرده اى مشتاق شدند!»؛ (ثُمَّ أَرْسَلْتَ دَاعِیآ یَدْعُو إِلَیْهَا، فَلا الدَّاعِیَ أَجَابُوا، وَ لا فِیمَا رَغَّبْتَ رَغِبُوا، وَلا إِلَى مَا شَوَّقْتَ إِلَیْهِ اشْتَاقُوا).
نه تنها به نعمت هاى پاک و جاویدانِ سراى آخرت، علاقه اى نشان ندادند، «(بلکه) به مردارى روى آوردند که با خوردن آن رسوا گشته اند و (عجیب این که) در محبّت و دوستى آن، با هم توافق کرده اند»؛ (أَقْبَلوُا عَلى جِیفَةٍ(2) قَدْ افتَضَحوُا بِأَکْلِها، وَاصْطَلَحوُا عَلى حُبِّها).
بدیهى است که منظور امام (علیه السلام) از «ارسال دعوت کننده» فرستادن پیامبران الهى

1- «مأدبة» (به ضمّ دال و به فتح آن) به معناى طعام و غذایى است که براى مجلسى فراهم مى شود و میهمان ها را به سوى آن دعوت مى کنند و در اصل از ریشه «ادب» به معناى دعوت کردن گرفته شده و به کارهاى خوب و رعایت آن «ادب» مى گویند، چون مردم به سوى آن دعوت شده اند.
2- «جیفه» به معناى مردار، در اصل از ریشه «جَیَفَ» (اجوف یایى) به معناى گندیدن مى باشد. لذا هرچیز تنفّرآمیز را به «جیفه» تشبیه مى کنند و تشبیه دنیاى مادّى و آلوده، به «جیفه» در خطبه بالا از همین روست.