صفحه ٣٩٠

جوامع دنیاى امروز ـ به خصوص بسیارى از کشورهاى اسلامى ـ بنگریم، مى بینیم که چقدر قابل تطبیق است. گویى امام (علیه السلام) از آن روز تمام حوادثى را که امروز در جوامع مى گذرد با چشم مى دیده و همچون نقّاش چیره دستى آن ها را با نوک قلم ترسیم کرده؛ تصویرى که از هر نظر برابر با اصل است.
آنچه امام (علیه السلام) در این خطبه پیشگویى فرموده شباهت به روایاتى دارد که از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) در این زمینه نقل شده است. ازجمله در حدیثى مى خوانیم:
«یَأْتِی عَلَى النَّاسِ زَمَانٌ وُجُوهُهُمْ وُجُوهُ الاْدَمِیِّینَ، وَ قُلُوبُهُمْ قُلُوبُ الشَّیَاطِینِ، کَأَمْثَالِ الذِّئَابِ الضَّوارِی، سَفَّاکُونَ لِلدِّمَاءِ، لایَتَنَاهَوْنَ عَنِ مُنْکَرٍ فَعَلُوهُ، إِنْ تَابَعْتَهُمُ ارْتَابُوکَ وَ إِنْ حَدَّثْتَهُمْ کَذَّبُوکَ، وَ إِنْ تَوَارَیْتَ عَنْهُمُ اغْتَابُوکَ. أَلسُّنَّةُ فِیِهمْ بِدْعَةٌ، وَالْبِدْعَةُ فِیهِمْ سُنَّةٌ، وَ الْحَلِیمُ مِنْهُمْ غَادِرٌ، وَ الْغَادِرُ بَیْنَهُمْ حَلِیمٌ، أَلْمُؤمِنُ فِیمَا بَیْنَهُمْ مُسْتَضْعَفٌ، وَ الْفَاسِقُ فِیمَا بَیْنَهُمْ مُشَرَّفٌ... فَعِنْدَ ذلِکَ یَحْرِمُهُمُ اللهُ قَطْرَ السَّمَاءِ فِی أَوَانِهِ، وَ یُنْزِلُهُ فِی غَیْرِ أَوَانِهِ، وَ یُسَلِّطُ عَلَیْهِمْ شِرَارَهُمْ...؛ زمانى بر مردم فرامى رسد که صورت هاى آن ها صورت هاى انسانى است و دل هاى آن ها دل هاى شیطانى! مانند گرگان درنده اند؛ و پیوسته خون ریزى مى کنند؛ و هیچگاه (با تذّکر و ارشاد) از منکراتى که انجام مى دهند، بازنمى گردند! اگر با آن ها همراهى کنى تو را متّهم مى کنند و اگر سخنى بگویى، تکذیبت مى کنند و اگر از آن ها پنهان شوى غیبت مى کنند. سنّت (سنّت معصومین) در میان آن ها بدعت است؛ و بدعت در میان آن ها سنّت! عاقل در نظر آن ها کسى است که فریب کار و پیمان شکن باشد و فریب کار و پیمان شکن در میان آن ها عاقل و هوشیار محسوب مى شود. مؤمن در میان آن ها مستضعف و فاسق در میان آن ها مشرّف و گرامى است... در این هنگام، خداوند آن ها را از باران بموقع، محروم مى سازد و باران هاى بى موقع (که مایه فساد و تباهى است) بر آن ها نازل مى کند و اشرار بر آن ها مسلّط مى شوند».(1)