صفحه ٢٩٨

مسلمانان در میان خود پرداخته و نکات مهمّى را در این زمینه یادآور مى شود؛ گویى بحث هاى پیشین امام (علیه السلام) که در بخش قبل آمده، این سؤال و ایراد را در اذهان بعضى برانگیخته که اگر ما در وادى جهالت افتاده ایم و یا شکایت مشکلات خویش را نزد نااهل برده ایم، به این دلیل است که امام دست ما را نگرفته و پابه پا نبرده و شیوه راه رفتن را به ما نیاموخته است.
در پاسخ این سؤال مقدّر، امام (علیه السلام) مى فرماید: من تمام وظایف خویش را که در پنج امر خلاصه مى شود، دربرابر شما انجام داده ام. این شما هستید که در انجام وظیفه کوتاهى کرده اید. مى فرماید:
«به یقین امام و پیشوا جز وظایفى که به امر خداوند بر عهده او نهاده شده وظیفه اى ندارد»؛ (إنَّهُ لَیْسَ عَلَى الاِْمَامِ إِلّا مَا حُمِّلَ مِنْ أَمْرِ رَبِّهِ).
وظایف او از این قرار است:
1. «ابلاغ مواعظ به همه مردم»؛ (الإِبْلاَغُ فِی الْمَوْعِظَةِ).
2. «تلاش و کوشش در خیرخواهى در تمام زمینه ها»؛ (وَالاِجْتِهَادُ فِی النَّصِیحَةِ).
3. «احیاى سنّت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) (و اجراى تمام قوانین الهى)»؛ (وَ الإِحْیَاءُ لِلسُّنَّةِ).
4. «اجراى حدود الهى درباره تمام مستحقّین، بدون تبعیض و بى کم وکاست»؛ (وَإِقَامَةُ الْحُدُودِ عَلَى مُسْتَحِقِّیهَا).
5. «احقاق حقوق و پرداختن سهم همگان (از بیت المال)»؛ (وَإِصْدَارُ السُّهْمَانِ(1) عَلَى أَهْلِهَا).
و به این ترتیب، وظایف اصلى پیشواى مسلمین مشخّص شده است.