صفحه ٢٥٩

مى دهند و درنتیجه، اسلام به شکل قطعه مومى مى شود در دست آن ها، که به هر شکل بخواهند آن را درمى آورند! و سرانجام، اسلام از دیدگاه آن ها مجموعه اى از هوى وهوس هاى سرکش مى شود.
در حدیثى از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) خطاب به امیرمؤمنان على (علیه السلام) مى خوانیم: «...یَسْتَحِلُّونَ حَرَامَهُ بِالشُّبُهَاتِ الْکَاذِبَةِ، وَالْأَهْواءِ السَّاهِیَةِ؛ زمانى فرامى رسد که مردم حرام خدا را با شبهات دروغین و هوى وهوس هاى فراموشى آور، حلال مى شمرند!».(1)
در پایان این سخن، به پاسخ سؤال مقدّرى مى پردازد و آن سؤال این است که چرا خداوند مردم مسلمان را گرفتار این گونه زمان ها و حوادث ناهنجار آن مى کند؟ مى فرماید: «اى مردم! خداوند به شما امان داده که هرگز بر شما ظلم روا ندارد، ولى هرگز تأمین نداده است که شما را آزمایش نکند، حال آن که خداوند متعال (در قرآن) فرموده: در این ماجرا نشانه هایى است (از حق) و ما به یقین، همگان را مى آزماییم!»؛ (أَیُّهَا النَّاسُ، إِنَّ اللهَ قَدْ أَعَاذَکُمْ مِنْ أَنْ یَجُورَ عَلَیْکُمْ، وَ لَمْ یُعِذْکُمْ مِنْ أَنْ یَبْتَلِیکُمْ، وَ قَدْ قَالَ جَلَّ مِنْ قَائِلٍ: (إِنَّ فی ذلِکَ لآیَاتٍ وَ إِنْ کُنَّا لَمُبْتَلِینَ)(2)).
اشاره به این که این گونه زمان ها دوران آزمایش و امتحان مردم است و همه بدون استثنا ـ از انبیاى بزرگ الهى گرفته تا افراد عادى ـ باید در آزمون بزرگ الهى شرکت کنند! آزمون هایى که گاهى جنبه فردى و گاه جنبه جمعى دارد؛ مانند آنچه در این جمله هاى امام (علیه السلام) آمده که خداوند همگان را در یک آزمون سراسرى شرکت مى دهد، تا صادقان از کاذبان و مؤمنان از منافقان شناخته شوند.